Nie chodzi tutaj wcale o kogoś, kto wykazuje asocjalne czy aspołeczne zachowania… We Flandrii, czyli w północnej, niderlandzkojęzycznej części Belgii, skrótowiec ASO używany jest w edukacji.

ASO (pisane też małymi literami, czyli aso albo a.s.o.) to skrótowiec od Algemeen Secundair Onderwijs. Słowo algemeen oznacza w języku niderlandzkim (oraz jego flamandzkiej odmianie) ogólny, onderwijs to edukacja, kształcenie, zaś secundair onderwijs to w kontekście oświatowym edukacja na poziomie szkoły średniej.

Wyrażenie Algemeen Secundair Onderwijs i pochodzący od niego skrótowiec ASO (lub aso) przetłumaczyć zatem można na język polski jako Ogólna Edukacja Średnia, Ogólne Kształcenie Średnie. Mówiąc prościej: chodzi o ogólnokształcące szkoły średnie, licea, „ogólniaki”.

Podobnie jak w Polsce, tego rodzaju szkoły mają na celu przygotowanie absolwentów do dalszej edukacji na poziomie wyższym (na uniwersytetach i w szkołach wyższych).

Nacisk kładzie się więc na teoretyczne przedmioty, a nie na naukę konkretnego zawodu, jak to jest w technikach (TSO) czy szkołach zawodowych (BSO). We flamandzkich ogólnokształcących szkołach średnich ASO mamy zatem wiele lekcji języka, matematyki, historii i nauk przyrodniczych.

Ogólnie edukacja na poziomie średnim trwa we Flandrii sześć lat (uczniowie mają przeważnie 12-18 lat), a podział na ASO, TSO i inne formy edukacji następuje na trzecim roku (czyli kiedy uczniowie mają 14 lat).

Więcej przydatnych skrótów i skrótowców TUTAJ.

02.09.2025 Niedziela.BE // fot. niedziela.be

(łk)

W lipcu tego roku w Belgii ogłoszono upadłość 698 firm. To o około 3% mniej niż w tym samym miesiącu roku ubiegłego - poinformował Belgijski Urząd Statystyczny Statbel.

Za ponad 40% bankructw ogłoszonych w lipcu tego roku odpowiadają dwa sektory. Także w innych miesiącach to właśnie w tych branżach dochodzi przeważnie do największej liczby upadłości.

„Liderem” bankructw była w lipcu 2025 r. branża budowlana. W siódmym miesiącu tego roku w Belgii ogłoszono upadłość 157 firm budowlanych. Niewiele mniej, bo 151 bankructw, ogłoszono w sektorze handlowym.

Ponad 100 bankructw odnotowano w lipcu jeszcze w dwóch branżach. W sektorze gastronomicznym i hotelarskim ogłoszono wtedy w kraju ze stolica w Brukseli 116 upadłości, a w sektorze określanym jako „pozostałe usługi” - 115.

Do kategorii „pozostałe usługi” zalicza się usługi niezwiązane z handlem, gastronomią, hotelarstwem, transportem, logistyką, budownictwem, informatyką, techniką lub nauką.

W innych sektorach belgijskiej gospodarki liczba bankructw w lipcu nie przekraczała już 50. Tradycyjnie najmniej ogłoszonych upadłości było w rolnictwie i rybołówstwie. W tym sektorze w lipcu doszło w Belgii jedynie do 3 upadłości, wynika z danych urzędu Statbel.

1.09.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Uczniowie we Flandrii coraz częściej wybierają naukę w szkołach średnich o profilu technicznym lub zawodowym. Odsetek uczniów stawiających na edukację w licach maleje.

Pierwszego dnia września rozpoczął się nowy roku szkolny we Flandrii, a więc w północnej, niderlandzkojęzycznej części Belgii. Uczniowie w Walonii (południowej, francuskojęzycznej części kraju) oraz uczniowie francuskojęzycznych szkół w Regionie Stołecznym Brukseli wrócili do nauki tydzień wcześniej.

W ubiegłym roku szkolnym z edukacji niderlandzkojęzycznej (czyli szkół we Flandrii) korzystało około 1,2 mln uczniów. Do tutejszych przedszkoli i zerówek chodziło 259 tys. uczniów, a do szkół podstawowych 459 tys. uczniów.

Największą grupę stanowili jednak uczniowie szkół średnich, wynika z danych opublikowanych na stronie internetowej Flamandzkiego Urzędu Statystycznego Statistiek Vlaanderen. Było ich ponad pół miliona, bo dokładnie 506 tys.

Wciąż największą grupę uczniów flamandzkich szkół średnich stanowią uczniowie uczęszczający do szkół typu ASO. To skrót od Algemeen Secundair Onderwijs, co można przetłumaczyć jako ogólne kształcenie średnie. Tego rodzaju szkołę można porównać do polskiego liceum.

W ubiegłym roku szkolnym do szkół ASO chodziło około 37% wszystkich flamandzkich uczniów. To jednak mniej niż jeszcze kilka lat temu. W roku szkolnym 2020/2021 do szkół tego typu chodziło bowiem 43% wszystkich flamandzkich uczniów.

Rośnie za to odsetek młodych mieszkańców Flandrii wybierających szkoły techniczne typu TSO. To skrót od Technisch Secundair Onderwijs, co można przetłumaczyć jako techniczne kształcenie średnie. Mowa tu zatem o szkole porównywalnej z polskim technikum.

W ubiegłym roku szkolnym do placówek typu TSO uczęszczało 33% flamandzkich uczniów. W roku szkolnym 2020/2021 odsetek ten był niższy i wynosił 30% - wynika z danych udostępnionych przez Statistiek Vlaanderen.

Zwiększył się też odsetek uczniów wybierających edukację we flamandzkich szkołach zawodowych BSO. Skrót ten pochodzi od Beroepssecundair Onderwijs, co oznacza zawodowe kształcenie średnie. W ubiegłym roku szkolnym do szkół typu BSO uczęszczało 28% flamandzkich uczniów. Cztery lata wcześniej było to jedynie 25%.

Wśród uczniów flamandzkich szkół średnich można zatem zauważyć nowy trend. Stopniowo maleje zainteresowanie liceami, przy jednoczesnym wzroście liczby uczniów techników i szkół zawodowych.

1.09.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Najpowszechniejsze i najbardziej znane to śniadanie, obiad i kolacja… Słowo maaltijd oznacza w języku niderlandzkim posiłek.

Słowo to wiąże się oczywiście z jedzeniem (eten) oraz porami dnia. Na przykład kolacja to w języku niderlandzkim het avondeten. To połączenie słów avond (wieczór) i wspomnianego eten. Bardziej uroczysta, wykwintna kolacja, np. w restauracji, to het diner.

Zanim zjemy kolację czekają nas inne posiłki. Śniadanie to w języku niderlandzkim het ontbijt, zaś lunch to - bez zaskoczenia - lunch. W Belgii często zamiast lunchu je się het middageten lub het middagmaal. To odpowiednik polskiego obiadu, jedzonego w godzinach popołudniowych (middag to właśnie popołudnie).

Pomiędzy głównymi posiłkami dnia jadamy przekąski, czyli tussendoortjes. Liczba pojedyncza to het tussendoortje (przekąska). W Belgii popularna jest np. vieruurtje, czyli mała przekąska zjadana około godziny 16:00 (stąd nazwa, bo „vier uur” to godzina czwarta po południu). O przekąsce możemy też powiedzieć het hapje (dosłownie kęs).

Duży posiłek, np. uroczysta kolacja, może się składać z kilku dań (gerechten). Przystawka (pierwsze danie) to het voorgerecht, a danie główne to hoofdgerecht. Pierwszym daniem może być np. de soep (zupa) albo de salade (sałatka). Deser to het nagerecht albo het dessert.

Słowo maaltijd jest w języku niderlandzkim rodzaju męskiego. Oznacza to, że kiedy mowa o konkretnym posiłku, dodaje się do tego słowa rodzajnik de. Mamy więc de maaltijd. Liczba mnoga to maaltijden (posiłki).

Wymowa słowa maaltijd TUTAJ. 

Ciepły posiłek to een warne maaltijd, a zimny posiłek to een koude maaltijd. Posiłek może być też lekki (een lichte maaltijd) albo obfity, „rozbudowany” (np. kilkudaniowy) - czyli een uitgebreide maaltijd.

Dostarczyć posiłek to een maaltijd bezorgen, a zamówić posiłek (np. online na stronie restauracji lub pośrednika) to een maaltijd bestellen. Niektórzy jeszcze bardziej ułatwiają sobie życie i kupują gotowy posiłek w supermarkecie, podgrzewany później w mikrofalówce (czyli een kant-en-klaarmaaltijd).

Przed posiłkiem wypada życzyć: Eet smakelijk!

Więcej słów dnia

1.09.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)