Słowo dnia: Sla

Jest składnikiem wielu sałatek i jednym z najczęściej uprawianych, sprzedawanych i konsumowanych warzyw. Mowa o sałacie, czyli sla.

Sałata składa się z zielonych liści (groene bladeren), tworzących kulę (bol), nazywaną główką (krop). W języku niderlandzkim główka sałaty to zatem een krop sla.

Słowo sla jest w niderlandzkim rodzaju męskiego, więc łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc więc o konkretnej sałacie, powiemy de sla.

Z sałaty z dodatkiem innych warzyw możemy zrobić sałatkę, czyli w niderlandzkim salade. Istnieje wiele odmian sałaty, a jedną z najpopularniejszych jest ijsbergsla, czyli sałata lodowa.

Słowo ijs to w niderlandzkim lód, a berg to góra. Dosłownie ijsbergsla to zatem „sałata góry lodowej”. W języku polskim nazywamy ją po prostu sałatą lodową. Również w niderlandzkim nazywa się ją czasem ijssla, co oznacza właśnie sałatę lodową.

IJsbergsla jest zazwyczaj koloru jasnozielonego (lichtgroen), a listki (bladeren) tej sałaty czasem są lekko przejrzyste (doorzichtig) i przeważnie dosyć mocno do siebie przylegają, tworząc zwartą, zamkniętą główkę.

Wymowę słowa sla znajdziemy TUTAJ, a ijsbergsla TUTAJ.

Skąd nazwa sałata lodowa? Najczęściej tłumaczy się to tym, że kiedyś sałata ta była transportowana z jednego wybrzeża USA na drugie przysypana właśnie górami lodu. Pozwalało to zachować świeżość tego warzywa, mimo długiego czasu transportu.

W niderlandzkim jeśli słowo ijsberg jest np. na początku zdania i piszemy je dużą literą, to także „j” będzie duże. Mamy zatem IJsbergsla, a nie Ijsbergsla. Wiąże się to z tym, że litery „ij” tworzą w niderlandzkim jedną głoskę i w takich wyrazach jak choćby ijs, ijsberg czy ijsbergsla traktowane są jako jedna całość.

Jeśli więc jedna z tych liter jest duża (bo np. znajduje się na początku zdania), to i druga taka będzie. Stąd więc na początku zdania IJsbergsla, a nie Ijsbergsla.

Więcej słów dnia

28.01.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)