Pracownicy w Belgii oraz reprezentujące ich interesy związki zawodowe chętnie korzystają z tego narzędzia nacisku. Staken to w języku niderlandzkim strajkować, a de staking to strajk.

Staken ma też inne, ogólniejsze znaczenie, mianowicie: przerywać lub wstrzymywać. Strajk to swego rodzaju przerwanie lub zatrzymanie pracy, więc jest w tym pewna logika.

Strajk jest formą protestu (protest), a strajkujący przeważnie formułują jakieś żądania (eisen) wobec pracodawcy (werkgever). Strajkują pracownicy (werknemers), a za organizację strajku odpowiadają np. związki zawodowe (vakbonden).

Zorganizować strajk to een staking organiseren, zapowiedzieć strajk to een staking afkondigen, rozpocząć strajk to in staking gaan, a zakończyć strajk - een staking beëindigen.

Innym określeniem strajku jest werkonderbreking. Werk to praca, a onderbreking to przerwanie - werkonderbreking to więc dosłownie przerwanie pracy. Rzadziej używanymi synonimami słowa staking są gestaak i werkstaking.

Strajk ogólnokrajowy to een landelijke staking, strajk w porcie to havenstaking, a strajk pracowników budowlanych to bouwstaking. O strajku w ochronie zdrowia powiemy de staking in de zorg albo po prostu zorgstaking.

Rzeczownik staking jest w niderlandzkim rodzaju żeńskiego, więc łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mamy więc de staking. Liczba mnoga to stakingen.

Wymowę czasownika staken w języku niderlandzkim usłyszymy między innymi TUTAJ, a rzeczownika staking TUTAJ.

Więcej słów dnia

24.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

W Belgii niektóre mają już pół wieku i często bywają mocno zatłoczone. Mowa o tutejszych autostradach.

W języku niderlandzkim, używanym poza Holandią także we Flandrii (czyli w północnej części Belgii), autostrada to een snelweg. Snel oznacza w niderlandzkim szybko, a weg to droga. Dosłownie snelweg to zatem „szybka droga”.

Liczba mnoga tego rzeczownika to snelwegen (autostrady). Słowo snelweg jest w języku niderlandzkim rodzaju męskiego, a zatem łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc więc o konkretnej autostradzie, powiemy de snelweg.

Niekiedy można też usłyszeć określenie autosnelweg (dosłownie autostrada samochodowa), ale to dosyć techniczne określenie. Z kolei autoweg to już nie autostrada, ale droga szybkiego ruchu.

Na autostradach przeważnie obowiązuje maksymalna prędkość dopuszczalna (maximumsnelheid). Przy autostradach, składających się z pasów ruchu (rijbanen), stoją znaki drogowe (verkeersborden).

Wjazd na autostradę określamy w niderlandzkim jako de oprit, a zjazd z autostrady - de afrit. Jechać autostradą to op de snelweg rijden, a ruch autostradowy to snelwegverkeer.

Belgijskie autostrady są często zatłoczone, z dużym ruchem. O takiej autostradzie powiemy een drukke snelweg. Korek na autostradzie to een file op de snelweg, a jechać za szybko autostradą to te hard rijden op de snelweg.

Wymowę słowa snelweg usłyszymy między innymi TUTAJ.

Więcej słów dnia

25.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Liczba morderstw w Belgii w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców należy do najwyższych w całej Unii Europejskiej. Tylko Łotwa i Litwa wypadły w 2023 r. pod tym względem gorzej niż Belgia.

W 2023 r. na każdych 100 tys. mieszkańców Belgii przypadało 1,38 „zabójstw umyślnych” - wynika z danych udostępnionych na stronie internetowej unijnego biura statystycznego Eurostat.

„Zabójstwo umyślne” to w definicji Eurostatu umyślne i bezprawne pozbawienie życia człowieka. Oznacza to, że sprawca chciał spowodować śmierć lub poważne obrażenia ofiary, ale niekoniecznie musiał wcześniej zaplanować swój czyn.

Jest to zatem pojęcie szersze niż morderstwo z premedytacją, zakładające, że sprawca zaplanował morderczy akt. Za zabójstwa umyślne oprócz morderstw z premedytacją Eurostat uznaje także śmiertelne pobicia, dzieciobójstwa, śmiertelne akty terroryzmu i zamachy, egzekucje pozasądowe oraz nielegalne zabójstwa dokonane przez policjantów i wojskowych.

Za zabójstwo umyślne nie uznaje się jednak np. uzasadnionej obrony koniecznej, aborcji czy eutanazji - czytamy na stronie Eurostatu.

W 2023 r. relatywnie najczęściej do zabójstw umyślnych dochodziło na Łotwie. Tam na każdych 100 tys. mieszkańców przypadały aż 4,2 takie zabójstwa. Na Litwie było to 2,41, a w Belgii wspomniane 1,38.

Wskaźniki zabójstw w państwach zajmujących kolejne miejsca w tym niechlubnym rankingu są jednak zbliżone do tego z Belgii. W Estonii na każdych 100 tys. mieszkańców przypadało w 2023 r. około 1,38 zabójstw umyślnych, we Francji 1,32, a w Bułgarii, Finlandii i Szwecji 1,15.

Polska znalazła się w tym zestawieniu mniej więcej w środku stawki. W 2023 r. na każdych 100 tys. mieszkańców Polski przypadało 0,8 zabójstw umyślnych. To dokładnie tyle samo, co np. w Niemczech.

Relatywnie najrzadziej do zabójstw dochodziło na Malcie. Tam ten wskaźnik wyniósł jedynie 0,37. We Włoszech było to 0,57, a na Słowenii i w Luksemburgu 0,61.

Jeśli chodzi o Belgię, to wskaźnik liczby zabójstw był w 2013 r. niższy niż jeszcze kilka lub kilkanaście lat wcześniej. W 2015 r. na 100 tys. mieszkańców Belgii przypadało np. aż 2,06 zabójstw umyślnych.

W sumie w 2023 r. w całej Unii Europejskiej doszło do 3.930 umyślnych zabójstw. To o 1,5% więcej niż rok wcześniej, ale jednocześnie aż o ponad 15% mniej niż dekadę wcześniej.

Liczba zabójstw umyślnych była w 2023 r. najwyższa we Francji (887), w Niemczech (661) oraz we Włoszech (338). Na Malcie odnotowano jedynie 2 zabójstwa, w Luksemburgu 4, a na Cyprze 10.

W Belgii policja zarejestrowała w 2023 r. w sumie 162 zabójstwa. To o 23 mniej niż rok wcześniej i aż o 69 mniej niż w 2015 r. W minionych kilkunastu latach najmniej zabójstw w Belgii było jednak w 2019 r. (205).

W Polsce odnotowano w 2023 r. 294 zabójstwa umyślne, co stanowiło znaczący wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim (wzrost o 36). Z drugiej strony to wyraźnie mniej niż np. w latach 2008-2011 r., kiedy liczba zabójstw umyślnych w Polsce wahała się od ponad 430 do około 490.

23.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Lekarze wybudzili ze śpiączki 2-letnią Elisę, która bardzo poważnie ucierpiała w wypadku spowodowanym w Niedzielę Wielkanocną przez jej pijanego ojca D.N.

Początkowo życie dziewczynki było zagrożone, teraz jej stan się poprawił. Elisa rozpoznaje matkę, która parwie bez przerwy czuwa przy niej w szpitalu - opisuje flamandzki dziennik „Het Laatste Nieuws”.

Najprawdopodobniej pod koniec tego tygodnia dziewczynka będzie już mogła opuścić oddział intensywnej terapii. W szpitalu jednak pozostanie, bo wciąż nie wiadomo dokładnie, czy będzie w stanie powrócić do pełni zdrowia.

Rodzice Elisy już od pewnego czasu nie są parą. Dziewczynka mieszkała z matką, ale co drugi weekend spędzała z ojcem. Także w weekend wielkanocny była u ojca. W niedzielę 35-letni D.N. odwoził ją do matki.

Mężczyzna jechał samochodem ciężarowym, bo pracuje jako kierowca i po odwiezieniu dziewczynki miał rozpocząć pracę. W miejscowości Wijnegem stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na pas zieleni i uderzył w drzewo.

Dziewczynka siedziała w foteliku, po tej stronie ciężarówki, która ucierpiała najbardziej. Doznała uszkodzenia czaszki, krwotoku i w stanie krytycznym trafiła do szpitala.

Jak się okazało D.N. prowadził pod wpływem alkoholu. Badanie wykazało 1 promil alkoholu w jego krwi. Mężczyzna nie ucierpiał poważnie w wypadku i został aresztowany, czytamy w „Het Laatste Nieuws”.

23.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)