Jeśli coś zostało sprzedane, to w języku niderlandzkim jest „verkocht”. Czasownik sprzedawać to verkopen.

Słowo verkocht to imiesłów czasu przeszłego czasownika verkopen. Jeśli ktoś mówi, że „de auto is al verkocht”, to informuje, że „samochód został już sprzedany”.

Na słowo „verkocht” można się natknąć np. na tablicach i ogłoszeniach związanych ze sprzedażą domu. Jeśli naniesiono na nie słowo „verkocht!”, to wiadomo już, że nieruchomość sprzedano, a ogłoszenie nie jest aktualne.

Czasownik kopen oznacza w niderlandzkim kupować, a imiesłowem czasu przeszłego jest w tym przypadku gekocht. „Jan heeft een nieuwe fiets gekocht” oznacza więc, że „Jan kupił nowy rower”. Z kolei zdanie „Jan heeft zijn oude fiets verkocht” przetłumaczymy jako „Jan sprzedał swój stary rower”.

Słowo verkocht (lub verkochte) może też być użyte jako przymiotnik. Wyrażenie „een verkocht boek” przetłumaczymy więc jako „sprzedaną książkę”.

Wymowę słowa verkocht usłyszymy między innymi TUTAJ.

W języku niderlandzkim mamy też słowo uitverkocht, oznaczające wyprzedane. Zdanie „de concertkaarten zijn al uitverkocht” oznacza więc, że „bilety na koncert są już wyprzedane”. Jeśli w kasie usłyszymy „sorry, uitverkocht!”, to kasjer chce nam powiedzieć „przepraszam, wyprzedane!”.

Więcej słów dnia

22.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Współczynnik dzietności w Belgii jest wyższy niż unijna średnia. W Polsce należy on z kolei do najniższych w całej UE.

W 2023 r. współczynnik dzietności całkowitej w Unii Europejskiej wyniósł 1,38 żywych urodzeń na kobietę. Wskaźnik ten mówi nam, w uproszczeniu, ile średnio urodzonych dzieci przypada na każdą kobietę.

Za tzw. poziom zastępowalności pokoleń uznaje się w krajach rozwiniętych wskaźnik dzietności na poziomie lekko przekraczającym 2 (przeważnie 2,1). Jeśli zatem na każdą kobietę będzie przypadać 2,1 żywych urodzeń, to populacja danego społeczeństwa nie będzie się kurczyć.

W Unii Europejskiej już od dawna ten współczynnik jest niższy niż 2,1 dziecka na kobietę, a to oznacza, że nie ma mowy o zastępowalności pokoleń. Populacja UE jednak się nie kurczy, ale to efekt dodatniego bilansu migracyjnego. Mówiąc inaczej: do państw UE przeprowadza się więcej ludzi niż się stąd wyprowadza.

W Belgii współczynnik dzietności wyniósł w 2023 r. 1,47. Był zatem wyższy niż wspomniana już średnia unijna (1,38). Dane na ten temat opublikowało niedawno unijne biuro statystyczne Eurostat.

W porównaniu z Polską różnica jest jeszcze większa. W Polsce wskaźnik ten wyniósł w 2023 r. jedynie 1,20. Mówiąc inaczej: średnio jedna mieszkanka Polski rodzi obecnie w ciągu całego życia tylko 1,2 dziecka!

Jeśli chodzi o Polskę, to był to czwarty najniższy wynik w całej UE. W 2023 r. niższy współczynnik dzietności był jedynie na Malcie (1,06), w Hiszpanii (1,12) i na Litwie (1,18).

Z kolei Belgia zajęła w tym rankingu dziewiąte miejsce. Liderem pod względem liczby urodzeń w przeliczeniu na liczbę kobiet jest Bułgaria. Tam wskaźnik dzietności wyniósł w 2023 r. 1,81. Na tle innych państw UE to sporo, ale nawet tutaj współczynnik ten jest na poziomie niezapewniającym naturalną zastępowalność pokoleń.

Drugie miejsce w tym zestawieniu zajęła Francja, ze współczynnikiem dzietności na poziomie 1,66. Trzecie były Węgry (1,55), a kolejne pozycje w tym zestawieniu zajęły Rumunia, Słowenia, Dania i Irlandia (wskaźniki na poziomie od 1,50 do 1,54).

Jeszcze kilkanaście lat temu mieszkanki Unii Europejskiej rodziły więcej dzieci niż obecnie. W 2013 r. współczynnik dzietności w skali całej UE wynosił 1,51, czyli był o 0,13 wyższy niż dekadę później.

W Belgii w 2013 r. wskaźnik ten był jeszcze na poziomie 1,76, czyli o 0,20 wyższym niż 10 lat później. W Polsce już wtedy sytuacja demograficzna była kiepska, bo współczynnik dzietności wynosił jedynie 1,29. W ciągu dekady zmalał on jednak o kolejne 0,09 punktu, a obecnie wielu ekspertów przyznaje, że sytuacja demograficzna Polski jest dramatyczna.

21.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Tłumaczenia dwóch Marokańczyków, którzy włamali się do mieszkania w Genk, nie przekonały sądu. I trudno się dziwić…

W styczniu tego roku do mieszkania w Genk włamało się dwóch obywateli Maroka, nielegalnie przebywających w Belgii - poinformował flamandzki portal vrt.be.

Kiedy w mieszkaniu włączył się alarm, mężczyźni uciekli, zabierając ze sobą kilka ukradzionych tam przedmiotów, między innymi portfel z kartami bankowymi, kolczyki i… kilka puszek napojów.

Policja szybko ich zatrzymała, a ich tłumaczenie było nietypowe. Mężczyźni przekonywali, że włamali się, bo szukali… noclegu. Nie zdążyli bowiem na ostatni pociąg do Brukseli, styczniowa noc była mroźna, więc wybili szybę w mieszkaniu, by tam się przespać.

Po co zatem zabrali ze sobą portfel i kosztowności, kiedy włączył się alarm? Tłumaczenia zatrzymanych mężczyzn nie przekonały śledczych, a sąd w Tongeren wydał niedawno wyrok w tej sprawie.

Obaj podejrzani zostali skazani na karę 1,5 roku więzienia (częściowo w zawieszeniu) oraz na grzywny w wysokości po 800 euro - poinformował portal vrt.be.

Jeden z nich pozostanie w areszcie, w którym przebywa od chwili popełnienia przestępstwa. Drugi ze skazanych nie pojawił się w sądzie, bo wyszedł wcześniej na wolność po wpłaceniu tysiąca euro kaucji.

21.05.2025 Niedziela.BE // fot. PixelBiss / Shutterstock.com

(łk)

Mają je telewizory, laptopy i smartfony. Codziennie spędzamy przed nimi wiele godzin. Mowa o beeldschermen, czyli o ekranach.

Ekran określamy w niderlandzkim słowem beeldscherm. We flamandzkiej odmianie języka niderlandzkiego mówi się też często po prostu scherm. Ekran bywa częścią monitora, nazywanego w niderlandzkim… monitor, czyli tak jak w języku polskim.

Wyrażenia beeldscherm, scherm i monitor często bywają używane wymiennie. Liczby mnogie to beeldschermen, schermen i monitors/monitoren.

Słowa scherm i beeldscherm są rodzaju nijakiego, więc łączą się z rodzajnikiem określonym het. Mamy więc het scherm oraz het beeldscherm. Wyraz monitor jest w niderlandzkim rodzaju męskiego i łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc więc o konkretnym monitorze, powiemy de monitor.

Niderlandzką wymowę słowa scherm usłyszymy TUTAJ, słowa beeldscherm TUTAJ, a słowa monitor TUTAJ.

Samo słowo beeld oznacza obraz, widok, a w innych kontekstach także rzeźbę, pomnik, wizerunek. Z kolei scherm może też oznaczać np. osłonę, przegrodę, albo wiązać się z… szermierką (czasownik schermen oznacza właśnie szermierkę).

Ekran komputerowy to een computerbeeldscherm, ekran laptopa to een laptopbeeldscherm, a ekran dotykowy (np. w smartfonie) to een touchscreenbeeldscherm.

Czas spędzony przed ekranem to beeldschermtijd lub po prostu schermtijd. Siedzieć przed ekranem to achter het (beeld)scherm zitten, a pracować przed ekranem to werken achter een scherm.

Zbyt długie przesiadywanie przed monitorami i innymi ekranami może prowadzić do „przemęczenia ekranowego” (computerscherm vermoeidheid). To współcześnie poważny problem, szczególnie wśród pracowników biurowych, spędzających często prawie cały dzień pracy przed ekranem.

Więcej słów dnia

21.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)