Słowo dnia: Grondwet

Dosłownie „grond” to grunt, podstawa, zaś „wet” to prawo, ustawa. Grondwet, czyli konstytucja, to zatem swego rodzaju „podstawowe prawo”, „ustawa zasadnicza”.

Można powiedzieć, ze konstytucja to najważniejszy dokument w państwie. Czasem, choć rzadko, można zamiast grondwet powiedzieć constitutie, choć słowo to bardziej odnosi się do ustroju państwa, a nie do konkretnej ustawy zasadniczej.

Konstytucja Belgii to de Belgische Grondwet. Pochodzi z 1831 r., ale od tego czasu była wielokrotnie zmieniana. Zmiana konstytucji to grondwetswijziging (samo wijziging to właśnie zmiana).

Belgię można określić jako monarchię konstytucyjną (grondwettelijke monarchie, constitutionele monarchie). Prawo konstytucyjne to grondwettelijke recht, a jeśli coś jest w sprzeczności z konstytucją, to jest „in strijd met de Grondwet”.

W Polsce 3 maja obchodzone jest Święto Konstytucji (oficjalnie Święto Narodowe Trzeciego Maja). Po niderlandzku powiedzielibyśmy, że jest to Feestdag van de Grondwet 3 mei.

Polskie Święto Konstytucji obchodzone jest w rocznicę uchwalenia pierwszej w Europie i drugiej na świecie konstytucji. Uchwalił ją Sejm Czteroletni właśnie 3 maja 1791 r. Obecnie w Polsce obowiązuje już inna konstytucja, uchwalona w 1997 r.

W języku niderlandzkim, używanym także w północnej części Belgii (czyli we Flandrii), słowo grondwet łączy się z rodzajnikiem określonym de (mamy więc de grondwet), a liczba mnoga to grondwetten (konstytucje). Wymowę słowa grondwet usłyszymy między innymi TUTAJ.

Więcej słów dnia

3.05.2025 Niedziela.BE // fot. Aga Przybylska / Suhtterstock.com

(łk)