Obrzydliwy smród, wielki tłok, pleśń pod prysznicem, spanie na podłodze przy toaletach… - to nie opis ciężkiego więzienia gdzieś w Ameryce Łacińskiej, ale warunki panujące w zakładzie karnym w Gandawie.

Belgia już od wielu lat ma problem z przeludnieniem więzień. Prowadzi to do pogorszenia warunków życia osadzonych i narastającej frustracji personelu. Pracownicy zakładów karnych w Belgii już wielokrotnie strajkowali i protestowali, próbując zwrócić uwagę władz na ten problem.

Kolejne rządy obiecują poprawę, ale jak pokazuje najnowszy raport Komisji Nadzoru (Commissie van Toezicht), monitorującej warunki w placówkach penitencjarnych, sytuacja wciąż jest beznadzieja. Raport ten dotyczy zakładu karnego w Gandawie.

Wynika z niego, że w obiekcie zaprojektowanym na maksymalnie 234 osadzonych przebywa średnio prawie 450 więźniów. W ubiegłym roku złożono ponad tysiąc skarg i zażaleń na panujące tu warunki, poinformował portal vrt.be. To dziesięć razy więcej takich skarg niż pięć lat temu.

Na zdjęciach, opublikowanych na łamach vrt.be, widać fatalne warunki życia w tym zakładzie karnym. Zobaczyć można między innymi materac leżący na podłodze przy muszli klozetowej, zagrzybione ściany, zniszczone podłogi i bałagan. W izolatkach czuć podobno „trudny do wytrzymania odór”, napisano w raporcie.

Według autorów tego opracowania, warunki w zakładzie karnym w Gandawie bywają „nieludzkie”, a problemem są też sanitaria (np. brak bieżącej wody w niektórych częściach budynku, brak dostępu do umywalek itp.).

Innym problemem jest brak odpowiedniej opieki lekarskiej, w tym psychiatrycznej. Wielu osadzonych ma problemy psychiczne, ale dostęp do psychiatry jest bardzo ograniczony - a to tylko potęguje te problemy i czyni sytuację w więzieniu jeszcze bardziej beznadziejną i niebezpieczną.

23.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Król Filip i jego małżonka królowa Matylda będą reprezentować Belgię na uroczystościach pogrzebowych papieża Franciszka, zaplanowanych na najbliższą sobotę.

Początek pogrzebu zmarłego w Poniedziałek Wielkanocny (21 kwietnia) Ojca Świętego wyznaczono na godz. 10:00. Z kolei konklawe, na którym kardynałowie wybiorą nowego papieża, rozpocznie się pomiędzy 5 a 10 maja.

W pogrzebie papieża zamierza uczestniczyć wielu światowych liderów. Przyjazd do Watykanu zapowiedzieli już między innymi prezydent USA Donald Trump z małżonką Melanią, a także prezydent Francji Emmanuel Macron, kanclerz Niemiec Olaf Scholz i przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.

Również Javier Milei, kontrowersyjny prezydent Argentyny - a więc ojczyzny Franciszka - zapowiedział swoją obecność, podobnie jak Lula de Silva, prezydent innego wielkiego, katolickiego kraju Ameryki Południowej, czyli Brazylii.

Na miejscu będzie też oczywiście premier Włoch Giorgia Meloni, a Polskę reprezentować będą między innymi prezydent Andrzej Duda oraz marszałek sejmu Szymon Hołownia. Na pogrzeb przyjechać ma też prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Jorge Bergoglio został papieżem w marcu 2013 r., po rezygnacji papieża Benedykta XVI. Jego pontyfikat trwał zatem nieco ponad 12 lat. Od kilku miesięcy Franciszek poważnie chorował, ale w Niedzielę Wielkanocną jeszcze spotkał się z wiernymi. Zmarł dzień później, a według watykańskich lekarzy bezpośrednimi przyczynami jego śmierci były „udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna zapaść kardiologiczna”.

Papież Franciszek zostanie pochowany nie w Grotach Watykańskich, jak to było w przypadku kilku poprzednich papieży, ale w rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore (Bazylice Matki Bożej Większej).

23.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Po śmierci papieża to na ich barkach spoczywa zadanie wyboru jego następcy. Kardynałowie to w języku niderlandzkim kardinalen.

Jeden kardynał to een kardinaal, a liczba mnoga to wspomniani już kardinalen (przez jedno „a”!). Belgijski kardynał to zatem een Belgische kardinaal, a polscy kardynałowie to Poolse kardinalen.

Rzeczownik kardinaal jest w języku niderlandzkim, używanym poza Holandią także w północnej części Belgii (czyli we Flandrii), rodzaju męskiego. Łączy się więc z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc więc o konkretnym kardynale, powiemy de kardinaal.

Słowo kardinaal (lub kardinale) może być w języku niderlandzkim również przymiotnikiem. Ma wtedy zupełnie inne, niereligijne znaczenie. Podobnie jak polski przymiotnik „kardynalny” oznacza wtedy „bardzo istotny”, „kluczowy” itp.

Czasem mówimy na przykład o kardynalnym błędzie. Podobnie jest w niderlandzkim: użyjemy wtedy wyrażenia „een kardinale fout”. Wymowę słowa kardinaal znajdziemy TUTAJ, a wymowę wyrażenia een kardinale fout TUTAJ.

W kontekście religijnym „kardinaal” jest duchownym (geestelijke), bardzo ważnym w hierarchii (hiërarchie) Kościoła rzymskokatolickiego (Rooms-Katholieke Kerk). Tylko papież (paus) jest w tej hierarchii wyżej.

Nowych kardynałów „kreuje” (creëert) właśnie Ojciec Święty, w trakcie spotkań określanych słowem konsystorz (consistorie). Papież ma dużą swobodę w doborze nowych kardynałów, a poprzez ich „kreację” wpływa na wybór swego następy.

To bowiem Kolegium Kardynałów (College van Kardinalen) po śmierci lub abdykacji papieża spotyka się na konklawe (conclaaf), żeby wybrać nowego papieża. W konklawe mogą brać udział tylko kardynałowie, którzy nie ukończyli jeszcze 80. roku życia.

Obecnie (stan na 22 kwietnia 2025 r.) jest dwóch belgijskich kardynałów z prawem udziału w konklawe: 77-letni emerytowany arcybiskup Brukseli Jozef De Kesel oraz 61-letni franciszkanin, misjonarz i arcybiskup Teheranu Dominique Mathieu.

Więcej słów dnia

22.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Ta wiadomość poruszyła miliony katolików na całym świecie: w Poniedziałek Wielkanocny papież Franciszek „odszedł do Domu Ojca”. W najbliższą sobotę odbędzie się jego pogrzeb, a na początku maja - konklawe.

Zgodnie z kościelnym prawem, konklawe musi się rozpocząć 15-20 dni po śmierci papieża. Papież Franciszek zmarł 21 kwietnia, więc konklawe rozpocznie się najwcześniej 5 maja, a najpóźniej 10 maja.

Jedynie kardynałowie, którzy nie ukończyli jeszcze 80. roku życia, mogą uczestniczyć w wyborze nowego papieża. Obecnie takich kardynałów jest 135.

Najwięcej z nich jest z Europy (53), z czego aż 17 to Włosi. Azja ma 23 kardynałów-elektorów, Afryka 18, Ameryka Południowa 17, Ameryka Północna 16, zaś Ameryka Środkowa i Oceania po 4.

Polskich kardynałów z prawem udziału w zbliżającym się konklawe jest czterech, a belgijskich - dwóch. Kardynałami-elektorami z Belgii są Jozef De Kesel oraz Dominique Mathieu.

Jozef De Kesel ma 77 lat i jest emerytowanym arcybiskupem Brukseli i Mechelen. Kardynałem został w 2016 r. i znany jest z dosyć progresywnych poglądów, bliskich Franciszkowi.

Dominique Mathieu ma 61 lat, a kardynałem został w ubiegłym roku. Jest franciszkaninem i misjonarzem w krajach muzułmańskich. Od 2021 r. jest arcybiskupem Teheranu. Nominacja Mathieu na kardynała wpisywała się w wizję „Kościoła peryferii” Franciszka. Zmarły papież bardzo cenił duchownych głoszących Słowo Boże w odległych miejscach świata, często zdominowanych przez inne religie, „trudnych” i biednych.

Obaj belgijscy kardynałowie nie są wymieniani wśród poważnych kandydatów na nowego papieża. De Kesel jest już emerytem, a Mathieu nie ma doświadczenia w Kurii Rzymskiej i dla wielu innych kardynałów jest postacią anonimową lub mało znaną.

22.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)