Brytyjczycy planują rewolucję w budownictwie – już od przyszłego roku w nowych domach nie będzie można instalować pieców gazowych. Czy Belgia również pójdzie tą drogą?

Koniec z gazem i kominkiem

W Wielkiej Brytanii ministrowie Ed Miliband i Angela Rayner przedstawili nowe przepisy, które mają obowiązywać od 2026 roku. Wszystkie nowe domy będą musiały być wyposażone w pompy ciepła (warmtepompen / pompes à chaleur) i panele słoneczne (zonnepanelen / panneaux solaires). Oznacza to zakaz instalowania tradycyjnych pieców gazowych (gasketels / chaudières à gaz), a także ograniczenia dla kominków (open haarden / cheminées) i pieców na drewno (houtkachels / poêles à bois).

Choć zmiany mają na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, wywołują spore kontrowersje. Eksperci ostrzegają, że podniosą koszty budowy domów nawet o 4 000 funtów (około 4 600 euro). Deweloperzy boją się, że takie reformy ograniczą liczbę nowych mieszkań.

Czy Belgia zrobi to samo?

Belgia, podobnie jak inne kraje UE, również pracuje nad strategią „net zero”. W regionie Flandrii już teraz obowiązują surowe normy energetyczne (energie-eisen / exigences énergétiques), a od 2023 roku wszystkie nowe budynki muszą być „niemal zeroemisyjne” (bijna-energieneutrale gebouwen / bâtiments quasi neutres en énergie). Region Walonii także oferuje dotacje na pompy ciepła i ocieplenie domów.

W Brukseli obowiązują już dopłaty dla właścicieli domów, którzy decydują się na odnawialne źródła energii. Ale pełny zakaz pieców gazowych? Tego jeszcze nie ogłoszono – choć trend jest jednoznaczny: gaz odchodzi do przeszłości.

Czas na zmiany?

Nowoczesne budownictwo to nie tylko wygoda, ale i odpowiedzialność za środowisko. Jednak dla wielu mieszkańców Belgii, szczególnie wynajmujących, decyzje o źródłach ogrzewania są poza ich kontrolą. Czy rząd powinien wspierać także najemców, a nie tylko właścicieli domów?

Warto śledzić zmiany w Wielkiej Brytanii — mogą być zapowiedzią tego, co czeka Belgię i resztę Europy.

Mini-słowniczek: (niderlandzki / francuski / polski)

warmtepomp / pompe à chaleur – pompa ciepła

zonnepanelen / panneaux solaires – panele słoneczne

gasketel / chaudière à gaz – piec gazowy

open haard / cheminée – kominek

houtkachel / poêle à bois – piec na drewno

energie-eisen / exigences énergétiques – normy energetyczne

bijna-energieneutrale gebouwen / bâtiments quasi neutres en énergie – budynki niemal zeroemisyjne

A Ty co o tym myślisz?

Czy popierasz zakaz pieców gazowych w nowych domach w Belgii?

Czy korzystasz z alternatywnych źródeł energii w swoim domu lub mieszkaniu?

Czy uważasz, że rządy powinny więcej inwestować w edukację energetyczną i wsparcie dla najemców?

11.05.2025 Niedziela.BE // fot. Kerckweb / Shutterstock.com

(cm/dm)

Choć Belgia uznawana jest za kraj postępowy, w praktyce nadal ojciec postrzegany jest jako główny żywiciel rodziny. Z badań wynika, że kobiety dużo częściej niż mężczyźni rezygnują z pracy lub przechodzą na część etatu po narodzinach dziecka.

Statystyki są jednoznaczne: aż 40,7% kobiet pracuje w niepełnym wymiarze godzin, w porównaniu do zaledwie 7,9% mężczyzn. W przypadku samotnych rodziców różnice są podobne – samotni ojcowie częściej pozostają aktywni zawodowo.

Przyczyną są nie tylko realia ekonomiczne, ale też kultura i oczekiwania społeczne. Kobiety czują presję, by zająć się domem i dziećmi, a mężczyźni – by zapewniać dochody. Ten stereotypowy podział ról – dat zit er nog altijd ingebakken – „jest nadal głęboko zakorzeniony”.

Mini-słowniczek – niderlandzki / francuski / polski:

kostwinner / soutien de famille / żywiciel rodziny

deeltijds werk / travail à temps partiel / praca w niepełnym wymiarze

ouderrol / rôle parental / rola rodzicielska

werkende moeder / mère active / pracująca matka

moderne vaders / pères modernes / nowocześni ojcowie

Dat zit er nog altijd ingebakken / C’est encore bien ancré / To wciąż jest zakorzenione

Tewerkstelling / emploi / zatrudnienie

Kinderen zijn voor moeders / Les enfants sont pour les mères / Dziećmi zajmują się matki (stereotyp)

Pytanie do czytelników:

Czy w Twojej rodzinie obowiązki zawodowe i domowe są dzielone po równo między partnerów? Jeśli nie – dlaczego tak się dzieje?

Czy uważasz, że w Belgii ojcowie mają wystarczające wsparcie, by angażować się w opiekę nad dziećmi (np. urlopy, elastyczne godziny pracy)?

Jakie zmiany – Twoim zdaniem – pomogłyby osiągnąć większą równość między matkami a ojcami w życiu zawodowym i rodzinnym?

9.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(cm/dm)

Choć wiele kobiet w Belgii nadal rodzi w pozycji leżącej na plecach, coraz częściej pojawia się możliwość wyboru pozycji dogodniejszej i bardziej naturalnej. Badania przeprowadzone w szpitalach flamandzkich wykazały, że kobiety częściej decydują się na inne ustawienia ciała, gdy mają taką możliwość, a komfort porodu rośnie. Inicjatywy takie jak kampania „Beweeg je vrij” (Ruszaj się swobodnie) mają na celu zachęcanie rodzących do aktywnego porodu i większej kontroli nad własnym ciałem. Kobieta nie musi już być bierna – może chodzić, siadać na piłce (de oefenbal), klękać czy opierać się na partnerze lub łóżku. Ta zmiana nie tylko poprawia samopoczucie, ale skraca czas porodu i zmniejsza ryzyko komplikacji.

Wiele kobiet nie wie, że może rodzić inaczej, ponieważ podczas przygotowań do porodu wciąż dominuje obraz leżącej kobiety, podłączonej do aparatury. A przecież poród wertykalny, np. w pozycji siedzącej (zithouding) lub na czworaka (op handen en knieën), pozwala grawitacji wspierać cały proces. W niektórych szpitalach personel medyczny nadal automatycznie proponuje poród w pozycji leżącej, często dla wygody lekarzy. Jednak świadomość wśród położnych (vroedvrouwen) rośnie, a wiele z nich wspiera alternatywne formy porodu. Kobiety, które miały okazję rodzić w pozycji, którą same wybrały, podkreślają większe poczucie kontroli i komfortu. Poród staje się wtedy bardziej osobistym doświadczeniem, a nie tylko medyczną procedurą.

W Brukseli i Walonii również zaczynają pojawiać się placówki oferujące bardziej elastyczne podejście do porodu. Często towarzyszy temu edukacja przyszłych rodziców: kursy rodzenia (de bevallingscursussen) uczą nie tylko technik oddychania, ale także różnych pozycji porodowych, korzystania z piłki, drabinki czy nawet wody. Pary coraz częściej angażują się w proces – partnerzy towarzyszą kobietom nie tylko przy porodzie, ale też aktywnie wspierają ich decyzje. Dla kobiet z zagranicy, jak Polki mieszkające w Belgii, to szansa na poród zgodny z ich wartościami i przekonaniami. Warto pytać o możliwości w szpitalu lub centrum narodzin (geboortecentrum) jeszcze przed terminem, by być dobrze przygotowaną.

Mini-słowniczek (NL – FR – PL):

Beweeg je vrij – Bouge librement – Ruszaj się swobodnie

De oefenbal – Le ballon d’exercice – Piłka do ćwiczeń / porodowa

Zithouding – Position assise – Pozycja siedząca

Op handen en knieën – À quatre pattes – Na czworaka

Vroedvrouw – Sage-femme – Położna

Bevallingscursus – Cours d’accouchement – Kurs rodzenia

Geboortecentrum – Centre de naissance – Centrum narodzin

Accoucheren – Accoucher – Rodzić

Verticale houding – Position verticale – Pozycja pionowa

Bevalling – Accouchement – Poród

Pytania do czytelników:

Czy wiedzieliście, że można rodzić w innej pozycji niż leżąca?

Jakie są Wasze doświadczenia z porodami w Belgii – czy mieliście możliwość wyboru?

Czy kampanie informacyjne mają według Was realny wpływ na zmianę podejścia personelu medycznego?

10.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(cm/dm)

W belgijskich szpitalach dziecięcych coraz częściej obserwuje się związek pomiędzy problemami psychicznymi (mentale problemen) dzieci a ich otyłością. Specjaliści ze szpitala UZ Brussel zauważają, że dzieci z nadwagą cierpią również na depresję (depressie), bezsenność (slaapproblemen) i zaburzenia koncentracji. Terapeuci podkreślają, że zamiast skupiać się wyłącznie na wadze i indeksie BMI, warto zacząć od poprawy zdrowia psychicznego. Kiedy dziecko czuje się lepiej psychicznie, chętniej się rusza i uczestniczy w zajęciach fizycznych. Hasło kampanii „Bewegen begint in het hoofd” (Le mouvement commence dans la tête – Ruch zaczyna się w głowie) podkreśla właśnie ten związek.

Psychologowie wyjaśniają, że każde dziecko zmagające się z otyłością powinno być traktowane holistycznie. Dzieci często unikają aktywności fizycznej nie dlatego, że są leniwe, ale z powodu niskiej samooceny (laag zelfbeeld), lęku przed oceną lub wcześniejszych nieprzyjemnych doświadczeń, np. wyśmiewania przez rówieśników. Gdy te problemy są rozwiązane podczas terapii psychologicznej, dzieci zyskują więcej pewności siebie, co przekłada się na chęć ruchu. Takie podejście coraz częściej stosowane jest w belgijskich szkołach i centrach zdrowia dziecięcego (gezondheidscentrum voor kinderen), gdzie współpracują dietetycy, psycholodzy i pedagodzy.

Dla rodziców oznacza to zmianę sposobu myślenia – zamiast kazać dziecku „więcej się ruszać”, lepiej zapytać, dlaczego nie ma na to siły ani ochoty. Aktywność fizyczna staje się skutkiem ubocznym lepszego zdrowia psychicznego. Warto też wspierać dzieci w poszukiwaniu aktywności, które sprawiają im przyjemność – taniec, jazda na hulajnodze, rower, basen. Programy terapeutyczne w Belgii (jak np. Maison de Santé w Brukseli) oferują coraz częściej zintegrowane podejście, które angażuje całą rodzinę. Dla wielu polskich rodzin mieszkających w Belgii to nowość, ale też ogromna szansa na zdrowsze życie ich dzieci.

Mini-słowniczek (NL – FR – PL):

Mentale problemen – Problèmes mentaux – Problemy psychiczne

Depressie – Dépression – Depresja

Slaapproblemen – Troubles du sommeil – Problemy ze snem

Laag zelfbeeld – Faible estime de soi – Niska samoocena

Gezondheidscentrum voor kinderen – Centre de santé pour enfants – Centrum zdrowia dziecięcego

Bewegen begint in het hoofd – Le mouvement commence dans la tête – Ruch zaczyna się w głowie

Fysieke activiteit – Activité physique – Aktywność fizyczna

Zelfvertrouwen – Confiance en soi – Pewność siebie

Welzijn – Bien-être – Dobrostan

Therapie – Thérapie – Terapia

Pytania do czytelników:

Czy uważacie, że szkoły w Belgii wystarczająco dbają o zdrowie psychiczne dzieci?

Czy Wasze dzieci mają dostęp do takich zintegrowanych programów terapeutycznych?

Jakie aktywności fizyczne najbardziej lubią Wasze dzieci – i co je do nich motywuje?

11.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(cm/dm)