Ukraińskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformowało, że od lutego 2022 roku Rosjanie uszkodzili ponad 700 obiektów infrastruktury krytycznej, w tym stacje energetyczne i gazociągi. Zniszczenia powodują, że w niektórych miejscach prąd jest tylko przez kilka godzin w ciągu doby, w innych nie ma go wcale. Tysiące ludzi nie mają zapewnionego schronienia, dostępu do wody czy ogrzewania. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w związku z tymi ekstremalnie trudnymi warunkami tej zimy kolejne 2–3 mln obywateli Ukrainy będzie zmuszonych opuścić swoje domy. Część z nich prawdopodobnie będzie szukać pomocy w Polsce.

– Zima to bardzo trudny czas dla pomocy humanitarnej w Ukrainie. Temperatury spadają naprawdę szybko. Nie ma możliwości ogrzania mieszkań, wiele osób zastawia okna i uszkodzone ściany czy sufity, żeby jakkolwiek zabezpieczyć się przed zimnem. W niektórych miejscach prąd jest tylko przez 2–3 godziny w ciągu dnia, w innych nie ma go w ogóle. Tak więc niskie temperatury, brak ciepłej wody i prądu będą największym wyzwaniem w trakcie nadchodzących miesięcy – mówi agencji Newseria Biznes Helena Krajewska, rzeczniczka Polskiej Akcji Humanitarnej.

Nadchodząca zima może się okazać jedną z najtrudniejszych w historii Ukrainy. Rosja, która zniszczyła już ok. 40 proc. tamtejszego systemu energetycznego, od kilku tygodni intensyfikuje ataki rakietowe na infrastrukturę krytyczną. W ostatnich dniach w Kijowie pociski uszkodziły elektrociepłownie, w Mikołajowie przez brak prądu wstrzymano pracę przepompowni, a tym samym dostawy wody.

– W niektórych miejscach infrastruktura krytyczna jest już tak uszkodzona, że potrzeba wielu miesięcy, nawet roku, aby naprawić ją w całości, żeby funkcjonowała bezproblemowo. Szacuje się, że w Odessie prądu może nie być przez kilka nadchodzących miesięcy, jeśli ta infrastruktura znowu zostanie uszkodzona. Z kolei w Kijowie uszkodzone jest ok. 60 proc. systemu energetycznego. Są sytuacje, kiedy prądu nie ma przez kilkanaście godzin, przez cały dzień, i nagle włącza się w środku nocy. Wyzwaniem jest to, żeby np. naładować telefon, ugotować ciepły posiłek, umyć siebie i dzieci. To jest naprawdę sytuacja graniczna – mówi Helena Krajewska.

Już pod koniec listopada br. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzegła, że w związku z rosyjskimi atakami na ukraińską infrastrukturę energetyczną najbliższa zima zagrozi życiu milionów ludzi w tym kraju. Hans Kluge, dyrektor regionalny WHO na Europę, wskazał również, że zniszczenia mają druzgocący wpływ na system opieki zdrowotnej, a setki szpitali i placówek ochrony zdrowia nie są w stanie funkcjonować. Dodał, że od początku rosyjskiej inwazji WHO odnotowała też ponad 700 ataków na ukraińskie placówki ochrony zdrowia, co stanowi wyraźne naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego.

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w związku z ekstremalnie trudnymi warunkami tej zimy kolejne 2–3 mln obywateli Ukrainy będzie zmuszonych opuścić swoje domy.

– Wbrew przewidywaniom ludzie nie zaczęli się jeszcze masowo przemieszczać. Wprawdzie przemieszczają się w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia, jeżeli np. mieszkali w strefie działań wojennych na wschodzie czy na południu Ukrainy, ale nie widać jeszcze takich ruchów w związku z zimą i spadającymi temperaturami. Nie jest to jednak wykluczone, ponieważ jeżeli przez kilka dni z rzędu nie będzie prądu i ogrzewania, a temperatury spadną do -15–20 st. C, to oczywiście ludzie będą szukać ciepłego miejsca, bezpiecznego schronienia. Czy przemieszczą się najpierw na zachód Ukrainy, czy od razu do krajów ościennych, tego nie wiemy. Według szacunków polską granicę może przekroczyć kilkadziesiąt, nawet kilkaset tysięcy osób, a polski rząd szykuje się do przyjęcia 800 tys. uchodźców. Tak naprawdę trudno powiedzieć, które z szacunków okażą się trafne – mówi rzeczniczka Polskiej Akcji Humanitarnej.

Jak podkreśla, pomoc wciąż potrzebna jest również w samej Ukrainie, gdzie trwają działania wojenne.

– W zależności od regionu Ukrainy potrzebne są różne rzeczy i różne usługi. W miejscach, które zostały niedawno wyzwolone, potrzebny jest dostęp praktycznie do wszystkiego: do żywności, czystej wody, artykułów higienicznych, prądu i ogrzewania czy lekarstw. W innych miejscach potrzebna jest pomoc w odbudowie, naprawie domów i ich ogrzaniu, czyli np. piecyki, opał i pieniądze na ich zakup – mówi Helena Krajewska.

PAH od miesięcy regularnie organizuje transporty z pomocą do Ukrainy dla osób wewnętrznie przesiedlonych i tych, które nie mogą opuścić swoich domów. Konwoje humanitarne dostarczają m.in. paczki z zapasami żywności na miesiąc, środkami higienicznymi, chemią gospodarczą i artykułami dla dzieci.

– Oprócz świadczenia podstawowej pomocy ratującej zdrowie i życie, pomocy materialnej, rzeczowej: żywności, artykułów higienicznych czy ciepłych ubrań, PAH stara się także odbudować życie osób, które straciły dosłownie wszystko, czyli naprawić ich mieszkania czy domy, zapewnić materiały budowlane i środki do życia, bo wiele osób straciło pracę, możliwość wykonywania zawodu. Wspieramy też osoby, które nie są w stanie opuścić swojego domu – mówi rzeczniczka PAH.

Polska Akcja Humanitarna zapewnia także wsparcie psychologiczne. Mobilne zespoły pomocy psychologicznej codziennie odbywają wizyty – dwóch psychologów prowadzi indywidualne lub grupowe sesje wsparcia dla osób wewnętrznie przemieszczonych, seniorów i dzieci. Zapewniana jest także pomoc społeczna bezpośrednio w domach potrzebujących, np. osób z niepełnosprawnościami.

11.01.2023 Niedziela.BE // bron: new seria // Tagi: pomoc humanitarna, wojna w Ukrainie, uchodźcy z Ukrainy, pomoc dla Ukrainy, Polska Akcja Humanitarna // Mówi: Helena Krajewska, rzeczniczka, Polska Akcja Humanitarna // fot. Fly Of Swallow Studio, Armenia / shutterstock.com

(cj)

57,6 mld zł – tyle, według wyliczeń Warsaw Enterprise Institute, były w sumie warte nowe świadczenia socjalne, dopłaty, ulgi podatkowe i inne „prezenty”, które rząd ufundował Polakom w 2022 roku. Do prowadzonych od lat różnego typu programów w tym roku doszło 10 nowych, których szacunkowy koszt w przeliczeniu na każdego pracującego Polaka wynosi prawie 3,5 tys. zł. Wiele z tych programów to efekt reagowania na kryzysowe sytuacje, jak wybuch wojny w Ukrainie, inne mają charakter polityczny nakierowany na budowanie poparcia. W 2023 roku, który będzie rokiem wyborczym, pokusa, by dawać więcej takich świadczeń, będzie na pewno rosła.

Warsaw Enterprise Institute od trzech lat publikuje „Raport Cwanego Mikołaja”, w którym wylicza, ile nowych prezentów od rządu dostali wyborcy w danym roku i ile przyjdzie im zapłacić za tę „hojność”, np. w nowych podatkach. W 2022 roku rządowy worek z prezentami zawierał 10 niespodzianek, których szacunkowy koszt w przeliczeniu na każdego pracującego Polaka to 3434 zł. W porównaniu do dwóch poprzednich lat to i tak skromnie.

– W ubiegłym roku było to odrobinę więcej, ponad 3,7 tys. zł. Natomiast rekordowa kwota, przekraczająca 6 tys. zł, padła w pandemicznym 2020 roku – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes Sebastian Stodolak, wiceprezes Warsaw Enterprise Institute. – Oczywiście to są tylko szacunki, bo nie istnieje taki rejestr wszystkich rządowych prezentów i ich jednoznaczna wycena. Częściowo pobieramy te dane z samego rządu, czyli z Centrum Oceny Skutków Regulacji, gdzie formułowane są pewne prognozy, ile te dane programy będą kosztować. One nie zawsze koniec końców tyle kosztują, czasami są realizowane w mniejszym stopniu, czasami są przedłużane i pieniądze są dosypywane, więc przekraczają budżety.

Jak podkreśla, celem WEI jest uświadomienie Polakom, że „nie ma darmowych obiadów”, a za każdy prezent od rządu płacą ostatecznie podatnicy – nawet jeśli nie w tym, to w kolejnym pokoleniu.

– Dla przykładu weźmy koszty tarczy antykryzysowej i różnego rodzaju dopłat, które mają złagodzić wzrost cen energii. Nawet jeżeli te dopłaty zostaną tymczasowo sfinansowane dodatkowym zadłużeniem się kraju, to prędzej czy później te długi i tak trzeba będzie spłacić. I będą to robić nasze dzieci. Dlatego warto zdawać sobie sprawę, że nie każde rządowe rozdawnictwo należy witać pozytywnie – mówi Sebastian Stodolak.

Najbardziej kosztownym prezentem dla Polaków w tym roku okazały się 13. i 14. emerytury, które kosztowały budżet państwa w sumie 21,7 mld zł, czyli prawie 1,3 tys. zł w przeliczeniu na każdego podatnika.

– To zawsze ciężki temat, bo wielu emerytów żyje w warunkach, które nie są godne pozazdroszczenia i te 13. i 14. emerytury tymczasowo łagodzą ich trudności życiowe i materialne, to nie ulega wątpliwości. Problem w tym, że to są wszystko prowizorki. Te dodatkowe emerytury nie rozwiązują żadnego problemu systemowego, a tylko pozwalają politykom przetrwać kolejny rok do wyborów i po drodze kupić sobie trochę głosów. Nikt nie mówi poważnie o reformie systemu emerytalnego – mówi wiceprezes WEI.

Jak wynika z raportu, więcej rządowych programów ma przede wszystkim charakter polityczny – służą cementowaniu poparcia i zdobywaniu głosów, nie przyczyniając się do trwałego rozwoju kraju i społeczeństwa. Obok dodatkowych emerytur mowa m.in. o kolejnej podwyżce płacy minimalnej, której koszt wyniesie prawie 2,8 mld zł. W tym roku pracodawców czekają dwie kolejne podwyżki minimalnego wynagrodzenia. Inny kłopotliwy „prezent” to wprowadzenie nowych świadczeń w wysokości 12 tys. zł na drugie i kolejne dziecko w wieku od 12 do 36 miesięcy. Koszt dla budżetu państwa to 3,14 mld zł, czyli prawie 190 zł w przeliczeniu na każdego pracującego podatnika. Jak podkreślają eksperci WEI, wiadomo już, że takie programy nie poprawiają dzietności.

– Bodźcem, który pcha polityków do podnoszenia płacy minimalnej, też nie jest wcale to, aby najgorzej zarabiającym ludziom żyło się lepiej. Politycy chcą w ten sposób zwiększyć przychody budżetowe, bo przecież podnoszenie płacy minimalnej je zwiększa – i to nie o kilkadziesiąt milionów, ale zazwyczaj o kilka miliardów rocznie. Dlatego plan dwukrotnego podniesienia płacy minimalnej to będzie kilkumiliardowa kwota, jeśli nie wyższa. I to też jest prezent podstępny, bo w krótkim terminie wydaje nam się, że pomaga, ale w długim terminie cierpimy. Niestety problem w tym, że ten termin jest na tyle długi, że część osób nie zauważa związku przyczynowo-skutkowego – mówi Sebastian Stodolak.

Niektóre z „prezentów” wynikają nie z politycznej kalkulacji, ale potrzeby reagowania na kryzysy, np. wywołane wybuchem wojny, kryzysem uchodźczym i odcięciem od rosyjskich surowców. To m.in. dodatek osłonowy (4,7 mld zł), czyli kluczowy element rządowej tarczy antyinflacyjnej, mający zniwelować rosnące ceny energii, gazu i żywności, pomoc dla przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii (5 mld zł) czy dopłaty dla osób, które przyjęły Ukraińców pod swój dach.

Część tego typu inicjatyw może mieć efekt odwrotny do zamierzonego, czego przykładem jest 1,4 mld zł wyasygnowane na wsparcie dla kredytobiorców hipotecznych. Raty kredytów wzrosły, ponieważ Rada Polityki Pieniężnej – w walce z galopującą inflacją – przeprowadziła zdecydowany cykl podwyżek stóp procentowych. Pomoc dla kredytobiorców zdaniem ekspertów ogranicza jednak antyinflacyjny efekt tych podwyżek, przez co ceny wciąż rosną.

Jak wskazuje raport WEI, w długiej perspektywie rządowe prezenty tego typu nie będą dla Polaków korzystne, ponieważ rozdawnictwo socjalne przyczynia się do podnoszenia kosztów życia. Z publikacji WEI „Nieoczywiste przyczyny rosnących kosztów życia w Polsce” wynika m.in., że w latach 2022–2023 dodatkowe emerytury i świadczenia 500+ będą zawyżać inflację w sumie o 1,1 pkt proc. Natomiast każdy 1 pkt proc. wzrostu inflacji to wzrost kosztów życia o 500 zł rocznie.

– Z naszego raportu wynika, że każdy polski pracownik stracił 1,5 tys. zł rocznie właśnie w wyniku wprowadzenia różnych programów socjalnych – mówi ekspert.

WEI zauważa również, że – porównując „prezenty” z ostatnich trzech lat – wydaje się, że spada zarówno ich koszt, jak i liczba. To wrażenie jest jednak mylne, ponieważ programy wdrażane przez rząd często mają charakter trwały, a ich efekty się kumulują.

– To trochę przypomina lepienie bałwana. Lepimy go w różnym tempie, co roku dolepiamy różnej grubości warstwy śniegu, ale kula jest coraz większa. Tak samo jest właśnie z wydatkami. Stosunek przychodów podatkowych do PKB cały czas rośnie, a to oznacza wprost, że państwo coraz więcej Polakom w podatkach zabiera. Nawet jeśli co jakiś czas odpuszcza nam w tej czy innej sferze podatkowej, to koniec końców jednak znajduje sposoby, żeby wydrenować nam kieszenie. Najnowsza reforma, czyli obniżka PIT do 12 proc., jest oczywiście bardzo korzystna i my ją popieramy, ale już widzimy, że jednocześnie wprowadzane są inne podatki, np. sektorowe, dla konkretnych branż, które mają zrekompensować straty budżetowe z tego tytułu – mówi Sebastian Stodolak.

Wiceprezes Warsaw Enterprise Institute podkreśla też, że w związku z przyszłorocznymi wyborami parlamentarnymi Polacy z pewnością mogą się spodziewać od rządu kolejnych dużych „prezentów”.

– Jest już zapowiedzianych kilka programów, związanych m.in. z mieszkalnictwem, a także 15. emerytura. Zakładam jednak, że  rok wyborczy przyniesie nam kolejne niespodzianki i pewnie bliżej wyborów, tym bardziej atrakcyjne będą „prezenty” – mówi ekspert. – Nikt nie mówi o tym, jak pieniądze są z budżetu wydawane, czy są wydawane z sensem, czy bez sensu, nikt nie stara się dokonać przeglądu wydatków i powiedzieć: tutaj można by zaoszczędzić tyle, a tutaj tyle, w związku z tym te oszczędności mogłyby sfinansować nowe programy, nowe prezenty. Tego rodzaju myślenie jest zupełnie nieobecne w teraźniejszej debacie gospodarczej w Polsce.

11.01.2023 Niedziela.BE // bron: new seria // Tagi: budżet państwa, dług publiczny, świadczenia socjalne, zadłużenie Polaków, podatki, Raport Cwanego Mikołaja, WEI, wydatki socjalne // Mówi: Sebastian Stodolak, wiceprezes, Warsaw Enterprise Institute // fot. Grabowski Foto, Polska / shutterstock.com

(ks)

Sąd w Iranie skazał Oliviera Vandecasteele na karę w sumie 40 lat pozbawienia wolności i 74 uderzeń batem - poinformował portal nu.nl.

41-letni Belg przez lata pracował w organizacji charytatywnej w Teheranie. W lutym ubiegłego roku został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Zachodu, prania brudnych pieniędzy i „spiskowania z USA przeciwko Iranowi”.  Belg zaprzecza tym zarzutom i nie przyznaje się do winy.

- Mój brat jest trzymany w pustym karcerze wielkości dwa na trzy metry, bez łóżka i krzesła, z bez przerwy włączonym światłem. Od dziesięciu miesięcy nie ma kontaktu z ludźmi - opowiadała w grudniu o koszmarze Oliviera Vandecasteele jego siostra, cytowana przez flamandzki dziennik „Het Laatste Nieuws”.

Stan zdrowia pochodzącego z Kortrijk Belga bardzo się pogorszył. -Ma zapalenie stóp, jego paznokcie wypadają. Ma też poważne problemy żołądkowe - mówiła jego siostra.

Na początku tego roku z aresztowanym spotkał się ambasador Belgii w Iranie. Dyplomata potwierdził, że stan zdrowia 41-latka się pogorszył.

Władze Belgii chciały wymienić Vandecasteele na przebywającego w belgijskim więzieniu irańskiego terrorystę Assadollaha Assadiego. Osiągnięto porozumienie, ale jego realizację uniemożliwił belgijski Trybunał Konstytucyjny, który uznał to porozumienie za sprzeczne z belgijską konstytucją.

11.01.2023 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.
 
(łk)

W listopadzie 2022 r. za wynajęcie mieszkania w państwach Unii Europejskiej płacono średnio o 11% więcej niż w 2015 r. - wynika z danych unijnego biura statystycznego Eurostat.

Tempo wzrostu opłat za wynajem lokali mieszkalnych jest bardzo różne w różnych krajach UE. W okresie od 2015 do 2022 r. najbardziej podrożało wynajmowanie mieszkań na Litwie. W ciągu siedmiu lat ceny wynajmu poszły tu w górę aż o 63%.

Także w Estonii wzrost ten był wielki i wyniósł 59%. Na Węgrzech było to 55%, a w Irlandii 52%. Wśród państw, w których wynajem bardzo podrożał, znalazła się też Polska. Za wynajęcie mieszkania w Polsce płacono w listopadzie 2022 r. o 50% więcej niż w 2015 r.

W jednym kraju UE koszty wynajmu mieszkania były w 2022 r. niższe niż w 2015 r. Tym państwem była Grecja, gdzie cena ta spadła o 5%. Do  niewielkich wzrostów cen doszło we Francji i Włoszech (po 3%), na Łotwie (6%) i w Hiszpanii (7%).

W Belgii wynajęcie mieszkania kosztowało w listopadzie 2022 r. o 15% więcej niż siedem lat wcześniej. To mniejszy wzrost cen niż na przykład w Holandii (17%), ale większy niż w Niemczech (11%) - wynika z danych biura Eurostat.

11.01.2023 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.
 
(łk)