W tym roku astronomiczną jesień przywitamy w środę 22 września o godzinie 21.21, bowiem wtedy Słońce przejdzie przez tzw. punkt Wagi. W tym dniu następuje też równonoc jesienna.

Jesienią na wieczornym niebie zobaczymy kilka planet, można się też pokusić o próbę dostrzeżenia gwiazdy Solaris, której nazwa wiąże się z twórczością Stanisława Lema, a obecnie obchodzimy Rok Lema.

Kalendarzowa jesień zaczyna się zawsze 23 września, ale w przypadku astronomicznych pór roku ich dokładne momenty są zmienne i zależą od momentów górowania Słońca w zenicie nad równikiem albo zwrotnikami. W przypadku jesieni jest to górowanie nad równikiem. Mamy wtedy też równonoc jesienną.

Z planet w jesienne wieczory świecić będzie Wenus, której warunki widoczności będą się poprawiać. Pod koniec października będzie zachodzić około godzinę po zachodzie Słońca. Cały czas widoczne będą Jowisz i Saturn, świecące po południowej stronie nieba.

Z kolei wieczorami nie zobaczymy Marsa. Czerwona Planeta zacznie wschodzić nad ranem na przełomie października i listopada. Merkury na początku jesieni nie będzie widoczny, ale już w drugiej połowie października zobaczymy go na porannym niebie. Najdłużej będzie widoczny około 20 października (wschód około godziny przed świtem).

Natomiast z planet niewidocznych gołym okiem, ale widocznych przy pomocy teleskopu jesienią można spróbować zaobserwować zarówno Urana, jak i Neptuna. Nadchodząca jesień będzie najlepszym ich okresem widoczności.

Dzień przed początkiem jesieni nastąpi pełnia Księżyca, a później w tej porze roku będą one 20 października, 19 listopada i 19 grudnia.

Czas Perseidów i innych letnich rojów meteorów mamy już za sobą, ale nie znaczy to, że jesienią nie można dostrzec „spadających gwiazd”. Na przykład od 6 do 10 października aktywne są bardzo powolne Drakonidy, mające związek z kometą 21P/Giacobini-Zinner.

Poza tym, od 2 października do 7 listopada wypada okres Orionidów, z maksimum 21 października. Rój ten ma związek ze słynną kometa Halleya. Najaktywniejszym z rojów meteorów są jednak Geminidy widoczne od 4 do 17 grudnia. W maksimum około 14 grudnia ich aktywność może osiągać nawet 120 zjawiska w ciągu godziny. Geminidy mają związek z planetoidą 3200 Phaeton.

W tym roku świętujemy Rok Lema związany z setną rocznicą urodzin słynnego polskiego pisarza science fiction. Na jesiennym niebie łatwo dostrzeżemy gwiazdę, która w 2019 roku otrzymała nazwę związaną z twórczości Stanisława Lema. Gwiazda BD+14 4559 to od tamtej pory także Solaris. Okrąża ją planeta Pirx odkryta przez polskich astronomów. Nazwy dla tej pary wyłoniono w ramach konkursu prowadzonego na stulecie Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU). Każdy z krajów na świecie mógł nadać nazwę jednej gwieździe i jej planecie. Spośród nazw wyłonionych w polskiej części konkursu, IAU zdecydowała się na wybór pary Solaris i Pirx. Do dostrzeżenia gwiazdy Solaris potrzebujemy lornetki lub teleskopu. Widoczna jest w gwiazdozbiorze Pegaza.

21.09.2022 Niedziela.BE // źródło informacji: Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pl // fot. Mariia Boiko, Ukraina / shutterstock.com

(cs)

Coraz więcej studentów doświadcza problemów finansowych na skutek kryzysu związanego z rosnącymi kosztami życia. Opieka społeczna działająca na uniwersytetach otrzymuje coraz więcej próśb o pomoc.

Julien De Wit, prezes Stowarzyszenia Studentów Flamandzkich VVS, przyznaje, że coraz więcej studentów musi pracować, aby opłacić niezbędne wydatki: „Wielu studentów podejmowało wcześniej pracę w weekendy lub w wakacje, aby mieć dodatkowe pieniądze. Dziś dla coraz większej liczby młodych ludzi pieniądze są potrzebne na podstawowe wydatki, takie jak wyżywienie i zakwaterowanie”.

Sasha, studentka z Brukseli, mówi, że musi pracować dwa razy ciężej niż wcześniej: „Wykonuję pracę biurową i pracuję w hotelarstwie. Pieniądze wydaję głównie na jedzenie i transport. Potrzebuję godziny, żeby dostać się na uniwersytet komunikacją miejską. Autem to tylko 25 minut, ale nie stać mnie na benzynę”. Sasha przyznaje, że pomaga jej uniwersytecka opieka społeczna.

Wszystkie służby socjalne, z którymi skontaktował się belgijski serwis informacyjny VRT, poinformowały, że pomagają większej liczbie studentów. W niektórych miejscach prośby o pomoc finansową wzrosły nawet o 30%. „Wiele rodzin ma niskie dochody i boi się tego, co przyniesie przyszłość. Coraz więcej studentów kontaktuje się z nami. (...) Sytuacja robi się poważna” - dodała De Wit.

21.09.2022 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)

Miasto Bruksela postanowiło obniżyć temperaturę we wszystkich swoich budynkach do maksymalnie 18°C, aby zażegnać kryzys energetyczny. Władze miasta mają nadzieję, że środek obniży wysokość rachunków za energię oraz przyczyni się do zredukowania emisji gazów cieplarnianych.

Rada Miasta Brukseli zatwierdziła nowe środki w poniedziałek, 19 września. Nowe zasady będą miały wpływ na wszystkie biura zajmowane przez personel Miasta Bruksela.

W godzinach pracy termostaty osiągną maksymalną temperaturę 18°C. W nocy nowa norma to 16°C. W pomieszczeniach, w których przez personel podejmowana jest aktywność fizyczna, temperatura zostanie obniżona do 15°C. W pomieszczeniach, w których przez 48 godzin nie przebywali żadni pracownicy, temperatura będzie mogła spaść do 8°C.

Modyfikowane są również temperatury w szkołach. Sale lekcyjne będą ogrzewane do 19°C, korytarze do 14°C, a hale sportowe – do 15°C. W łazienkach z prysznicami celem jest 22°C. W placówkach opieki nad dziećmi można spodziewać się temperatur sięgających 20°C. 

Kina będą nagrzewane do 18°C, a podczas spektakli temperatura spadnie do 16°C. Muzea będą miały maksymalną temperaturę w wysokości 18°C, zaś 15°C to nowa norma na obiektach sportowych. Woda na krytych basenach zostanie podgrzana do 27°C, a energochłonna infrastruktura, w tym sauny, zostanie zamknięta.

21.09.2022 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)

W minionych dwóch latach zachorowań na grypę było w Belgii dużo mniej niż przed pandemią. Przyczyniły się do tego obostrzenia pandemiczne, które chroniły mieszkańców Belgii także przed zakażeniem się wirusem grypy.

Teraz obostrzeń pandemicznych nie ma już prawie wcale, robi się coraz chłodniej, a w piątek rozpocznie się kalendarzowa jesień. Okres jesienno-zimowy przed pojawieniem się nowego koronawirusa i wprowadzeniem obostrzeń był też czasem częstych zachorowań na grypę. Czy w tym roku, ze względu na brak daleko idących obostrzeń, będzie podobnie?

Eksperci podejrzewają, że w tym sezonie grypa rzeczywiście może wrócić. Trudno jednak powiedzieć, kiedy dokładnie. Prawdopodobny jest też wzrost liczby zakażeń koronawirusem. Obecnie zakażeń nie jest wiele, ale w minionych dwóch latach jesienią i zimą ich liczba zawsze rosła.

Według wirusologa Marca Van Ransta przyczynia się do tego między innymi powrót dzieci do szkół. - Po około 2-3 tygodniach od początku roku szkolnego obserwuje się wzrost liczby zakażeń. Już teraz powoli to widzimy, co nie jest zaskoczeniem - powiedział Van Ranst, cytowany przez „Het Laatste Nieuws”.

Tej jesieni i zimy może się więc pojawić ryzyko jednoczesnego zakażenia się wirusem grypy i koronawirusem. -Jeśli ktoś będzie miał pecha i zarazi się jednocześnie oboma wirusami, to ryzyko hospitalizacji lub nawet śmierci takiego chorego będzie od dwóch do czterech razy większe - uważa wirusolog.

W związku z tym Van Ranst radzi, by osoby z grup ryzyka (seniorzy, przewlekle chorzy) itp. zaszczepili się nie tylko na koronawirusa, ale i na grypę.

21.09.2022 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.
 
(łk)