Polacy przecierają oczy ze zdumienia. Powodem jest cena czereśni, które pojawiły się w sprzedaży. Za kilogram trzeba zapłacić grubo ponad 100 złotych.

Mówimy o owocach reklamowanych przez sprzedawców jako polskie. Już są na targach i w sklepach, ale mało kogo na nie stać. Za kilogram trzeba zapłacić 100-120 złotych, a niekiedy nawet więcej. Nie ma chyba teraz gorętszego tematu owocowego jak cena czereśni.

Polacy są zaskoczeni i przerażeni. Obawiają się, że przy takich cenach w tym roku nie skosztują czereśni. Niektórzy prognozują nawet, że trzeba je będzie kupować na sztuki.

Spadające ceny

Nie ma się jednak czego bać. To pierwsze czereśnie i dlatego są drogie. Jak zaczną owocować drzewa w sadach i rynek zostanie zalany czereśniami, to ceny spadną. Przypomnijmy sytuację sprzed roku. Na początku maja 2022 kilogram kosztował 260 złotych, a pod koniec miesiąca już 26.

Tak samo dzieje się teraz z truskawkami. Pierwsze, dosłownie kilka dni temu, kosztowały ponad 30 zł za kilogram. Obecnie cena na Rynku Hurtowym w Elizówce to minimalnie 18 zł, a maksymalnie 27,50 zł.

Na pewno polskie?

W przypadku czereśni jest jeszcze pytanie o pochodzenie owoców. Czy na pewno są polskie? We wspomnianej Elizówce w ogóle nie notuje się na razie cen tych owoców.

Prof. Elżbieta Rozpara z Instytutu Ogrodnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego tłumaczy, że nie ma szans, aby te owoce pochodziły z krajowej uprawy gruntowej. Takie owoce będzie można zbierać dopiero za około 2 tygodnie.

– Jest jednak możliwe, że ktoś uprawia czereśnie w szklarni lub w ogrzewanym tunelu foliowym – powiedziała ekspertka serwisowi gazeta.pl.

21.05.2023 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. iStock

(sm)

Wracają ostrzeżenia przed niebieskim owadem. Przyciąga niezwykłym wyglądem, ale oleicy krówki lepiej nie dotykać – ostrzegają leśnicy.

Można go spotkać na łąkach i w lasach. I to właśnie leśnicy jako pierwsi zaczęli ostrzegać przez oleicą krówką. Głośno o tym owadzie zaczęło się robić 2 lata temu, ale temat wraca z każdą wiosną.

Leśnicy radzą, żeby z niebieska oleicą krówką postępować ostrożnie. A najlepiej się do niej nie zbliżać.

Ile wynosi dawka śmiertelna dla człowieka?

„Nazwa oleicy nawiązuje do jej mechanizmu obronnego. Podczas sytuacji stresowych owad wydziela oleistą żółtą ciecz, zawierającą silnie trującą związek chemiczny: kantarydynę (zaliczaną do grupy terpenów), jedną z najsilniejszych toksyn występujących w przyrodzie. Dawniej kantarydynę wykorzystywano w medycynie (pobudza zakończenia nerwowe i błony śluzowe układu moczowo-płciowego), jako afrodyzjak i do produkcji trucizny” – informują leśnicy.

Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi około 0,03 g tej substancji.

Pierwsze ostrzeżenia leśników wywołały burzę. Dlatego Lasy Państwowe starały się tonować alarmistyczny ton. Uspokajały, że oleica nie jest dla człowieka śmiertelnym zagrożeniem. Pojedynczy owad nie potrafi wyprodukować takiej ilości kantarydyny, żeby zabić człowieka. Może jednak poważnie podrażnić ludzką skórę. Groźne jest to, że substancja może się dostać do nosa i oczu.

„Co ciekawe, niektóre owady wykorzystują trującą substancję produkowaną przez oleice. Na przykład ogniczek grzebykoczułki pozyskuje truciznę z martwych osobników oleicy, żeby samemu stać się toksycznym” – dodają leśnicy.

Oleica krówka (Meloe proscarabaeus)

Oleica krówka nie należy do mikrusów, jest duża – długość jej ciała może wynosić nawet 35 mm. Owady dorosłe mają skrócone pokrywy skrzydłowe i duży, pękaty odwłok. Samice są znacznie większe od samców. U samca czułki są „złamane”, dzięki czemu łatwo odróżnić płcie. Owady dorosłe można spotkać od kwietnia do czerwca. Samica oleicy składa kilka tysięcy jaj (nawet do 10 tys.).

Larwy oleicy krówki pasożytują na pszczołach z rodzaju pszczolinka i porobnica. Wylęgające się larwy gromadzą się na kwiatach i przyczepiają się do odwiedzających te kwiaty pszczół. Często przyczepiają się do „niewłaściwego” owada, przez co nie znajdują dogodnych warunków do rozwoju i giną.

Larwy przyczepione do odnóży pszczół dostają się do ich gniazd. Tam zjadają pszczele jaja, potem linieją i przekształcają się w pędrakowate larwy drugiego stadium. Te larwy odżywiają się pyłkiem i nektarem, który gromadzą w swoich gniazdach pszczołowate.

Po powtórnym linieniu powstaje niby-poczwarka, z której wykształca się dopiero poczwarka właściwa, a następnie chrząszcz dorosły (imago). Ten złożony cykl rozwojowy nazywany jest hipermetamorfozą.

21.05.2023 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Lasy Państwowe

(sm)

Kolejne po trzynastkach świadczenie dla emerytów i rencistów będzie gwarantowane ustawowo. Prace nad projektem już się rozpoczęły.

Tak zwana 13 emerytura została po raz pierwszy wypłacona w 2020 roku. Stało się to na mocy ustawy, która wprowadziła dodatkowe świadczenie. Przypomnimy, że to nie tylko pieniądze dla emerytów, ale także rencistów i osób, które mają prawo do:

- renty szkoleniowej,
- renty socjalnej,
- renty rodzinnej,
- rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
- świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych,
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.

Każdy uprawniony otrzymuje tę samą kwotę. W tym roku było to 1588,44 zł brutto, czyli 1445,48 zł netto.

14 emerytura: podobieństwa i różnice

W przypadku 14 emerytury jest jednak inaczej. Co prawda katalog uprawionych jest taki sam, ale obowiązuje próg dochodowy. W ubiegłym roku było to 2900 zł. Czternastka jest pomniejszana o różnicę między wysokością świadczenia, a otrzymywaną co miesiąc rentą/emeryturą według zasady „złotówka za złotówkę”.

Różnica między 13 a 14 emeryturą jest także taka, że ta druga nie jest gwarantowana, bo nie ma ustawy, która wprowadzałaby to świadczenie na stałe. Dotychczas decyzję w tej sprawie rząd podejmował co roku. I co roku trwały spekulacje, czy pieniądze zostaną wypłacone. A jeśli tak, to komu i w jakiej wysokości.

Teraz ma się to zmienić. Rząd przyjął projekt ustawy, która przewiduje coroczną wypłatę 14 świadczenia dla emerytów i rencistów. Teraz sprawą zajmie się parlament.

– To jest fundamentalna zmiana dla seniorów wraz z maksymalną waloryzacją świadczeń od marca tego roku oraz 13 emeryturą – powiedział premier Mateusz Morawiecki.

21.05.2023 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. iStock

(sm)

Od 1 czerwca bezrobotni dostaną wyższe zasiłki. Ze względu na wysoką inflację nie będzie to podwyżka groszowa. O ile wzrośnie to świadczenie?

Jego wysokość jest waloryzowana co roku 1 czerwca. Po tegorocznej waloryzacji zasiłek dla bezrobotnych będzie wyższy o prawie 200 zł. To świadczenie wypłacają – i w tej kwestii nie ma zmian – powiatowe urzędu pracy.

Wysokość zasiłku

Teraz zasiłek dla bezrobotnych wynosi 1304,10 zł brutto. W tej kwocie jest wypłacany przez pierwsze 3 miesiące. Przez pozostały okres – 1024,10 zł brutto.

Po waloryzacji świadczenie wrośnie o 185 zł. Czyli od 1 czerwca zasiłek dla bezrobotnych będzie wynosił:

• 1491,90 zł przez pierwsze 3 miesiące,
• 1171,60 zł po 3 miesiącach.

Dla porównania – od 1 marca najniższa emerytura wynosi 1588,44 zł brutto.

Staż pracy

Kwota zasiłku zależy od stażu pracy. Bezrobotnemu, który przepracował:

- mniej niż 5 lat – należy się 80 proc. zasiłku podstawowego (1183,52 zł przez 3 miesiące, później 937,28 zł),
- od 5 do 20 lat – 100 proc. zasiłku podstawowego,
- ponad 20 lat – 120 proc. zasiłku podstawowego (1790,28 zł przez 3 miesiące, później 1405,92 zł).

Warunki

Żeby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych trzeba:

- zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy;
- mieć co najmniej 365 przepracowanych dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy;
- nie pobierać renty ani emerytury;
- otrzymywać przed utrata pracy co najmniej minimalne wynagrodzenie, od którego były odprowadzane składki;
- być gotowym do podjęcia pracy.

Zasiłek zostanie przyznany, jeśli dla ubiegającego się o niego bezrobotnego nie będzie propozycji pracy, stażu, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Czas

Zasiłek dla bezrobotnych może być przyznany na:

- 180 dni – jeśli osoba bezrobotna mieszka w powiecie, w którym stopa bezrobocia 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie przekraczała 150 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;
- 365 dni – jeśli osoba bezrobotna spełnia przynajmniej jeden z tych warunków:


• mieszka w powiecie, w którym stopa bezrobocia 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku przekraczała 150 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;
• ma więcej niż 50 lat i co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku;
• samotnie wychowuje dziecko w wieku poniżej 15 lat;
• utrzymuje co najmniej jedno dziecko w wieku poniżej 15 lat, a małżonek lub małżonka też jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku.

Informacji na temat zasiłku dla bezrobotnych udzielają powiatowe urzędy pracy. Można znaleźć je także na stronie praca.gov.pl lub urzędów pracy.

18.05.2023 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. iStock

(sm)