Jada się je surowe albo robi się z nich na przykład soki, dżemy, ciasta lub przetwory. W języku niderlandzkim owoce to vruchten albo fruit.

Znaczenie słowa vrucht jest nieco szersze niż fruit. Słowa fruit używa się przede wszystkim w kontekście owoców jadalnych, rosnących w ogrodzie lub dostępnych w sklepach.

Przykładem fruit są choćby appel (jabłko), peer (gruszka), banaan (banan), aardbei (truskawka) czy sinaasappel (pomarańcza). Świeże owoce to vers fruit, kosz z owocami to fruitmand, wyciskarka do owoców to fruitpers, a sprzedawca owoców to fruitboer (samo słowo boer to rolnik, chłop).

Słowa vrucht używa się też w kontekście botanicznym (owoc jako część rośliny powstałej z kwiatu) i w przenośnym znaczeniu, na przykład w różnorakich powiedzeniach.

Owoc pracy to de vrucht van de arbeid, a gorzki owoc (w metaforycznym znaczeniu) to een bittere vrucht. Z kolei owoc cytrusowy to citrusvrucht, a owoce tropikalne to tropische vruchten. Od słowa vrucht pochodzą przymiotniki vruchtbaar (płodny) oraz vruchteloos (bezowocny, nieskuteczny).

Słowo vrucht łączy się z rodzajnikim określonym de, a zatem mamy de vrucht. Liczba mnoga to de vruchten (owoce).

Wymowę słowa vruchten znajdziemy TUTAJ.

Słowo fruit jest rodzaju nijakiego, a zatem łączy się z rodzajnikiem określonym het. Fruit gramatycznie nie ma liczby mnogiej, bo już samo fruit oznacza przeważnie owoce w liczbie mnogiej. „Ik eet veel fruit” przetłumaczymy zatem jako „jem wiele owoców”, a jedna sztuka owocu to „een stuk fruit”.

Więcej słów dnia

12.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Dla wielu ludzi to jeden z ulubionych, najsmaczniejszych owoców, kojarzących się z latem i dzieciństwem. Aardbeien to w języku niderlandzkim truskawki.

Truskawki to owoce letnie (zomervruchten). Sezon truskawkowy (aardbeienseizoen) rozpoczyna się przeważnie pod koniec maja i trwa do lipca. To wtedy na straganach przy drogach (kraampjes langs de weg) można kupić świeże letnie truskawki (verse zomeraardbeien).

-Lekker! - można powiedzieć, kiedy zje się świeżą, słodką (zoete) truskawkę. Jeść świeże truskawki to „verse aardbeien eten”. Wielu ludzi uwielbia truskawki z bitą śmietaną (aardbeien met slagroom), a niektórzy jedzą te owoce z cukrem (aardbeien met suiker).

Truskawki można jeść same lub z dodatkami, ale można z nich też zrobić inne smakołyki. Aardbeientaart to truskawkowy tort (lub tarta), aardbeienijs to lody truskawkowe, aardbeienconfituur to konfitura z truskawek, zaś aardbeienjam to dżem z truskawek.

Smaczny jest też jogurt truskawkowy (aardbeienyoughurt), a niektórzy robią z tych owoców mleczne koktajle (aardbeiensmoothie, aardbeienmilkshake). Pokrojone w plasterki truskawki to „in plakjes gesneden aardbeien”.

Dlaczego w niderlandzkim truskawka to właśnie aardbei? Samo słowo aard oznacza ziemię, grunt, a bei to dawna forma słowa bes, oznaczającego jagodę. Dosłownie aardbei to więc „ziemna jagoda” - truskawki rzeczywiście rosną nisko przy ziemi, więc jest to jakoś logiczne…

Jedna truskawka to w języku niderlandzkim een aardbei. Kiedy mowa o konkretnej truskawce, to słowo to łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mamy więc de aardbei. Liczba mnoga to aardbeien (truskawki).

Wymowę słowa aardbeien znajdziemy TUTAJ.

Więcej słów dnia

15.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Na początku tego roku już 5,6% mieszkańców Belgii miało 80 lat lub więcej. Trzy dekady wcześniej odsetek ludzi w tym wieku był wyraźnie niższy i wynosił 3,8%.

Belgijskie społeczeństwo się starzeje, a obecnie średni wiek mieszkańca kraju znanego z piwa, gofrów i czekolady to 42 lata. Jeszcze trzy dekady temy mieszkańcy Belgii byli średnio o 4 lata młodsi, przypomniał urząd Statbel.

Seniorzy żyją jednak coraz dłużej, a liczba urodzeń nie jest wysoka. Proporcje w społeczeństwie zatem się zmieniają i przybywa ludzi w wieku emerytalnym, a tych w wieku produkcyjnym jest relatywnie mniej.

Na początku 2025 r. w Belgii mieszkało już ponad 11,8 mln ludzi. Około 60% z nich stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, a zatem mające od 18 do 64 lat. Niespełna jedną piątą stanowiły osoby niepełnoletnie, a nieco ponad 20% - ludzie w wieku emerytalnym, czyli mający co najmniej 65 lat.

Dla porównania: w 1995 r. mieszkańcy Belgii w wieku emerytalnym stanowili jeszcze mniej niż jedną szóstą (15,8%) populacji, a dzieci i młodzież do 18. roku życia - prawie 22%. Dziś już ludzi w wieku emerytalnym (20,3%) jest więcej niż ludzi, którzy nie ukończyli jeszcze 18 lat (19,6%).

12.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Na początku tego roku w Belgii mieszkało już 11,83 mln ludzi. To o prawie 62 tys. więcej niż rok wcześniej. Rosnąca populacja to skutek dodatniego bilansu migracyjnego, a nie przyrostu naturalnego.

W ubiegłym roku w kraju ze stolicą w Brukseli urodziło się ponad 108 tys. dzieci. Liczba zgonów była w tym czasie wyższa, bo wyniosła około 112 tys. Przyrostu naturalny był zatem ujemny. W ciągu roku w Belgii zmarło o około 4 tys. ludzi więcej niż się urodziło.

Populacja w tym czasie jednak się zwiększyła. Jak to możliwe? Wszystko za sprawą migracji. Liczba ludzi, którzy w 2024 r. przeprowadzili się na stałe do Belgii była bowiem wyższa niż liczba osób, które na stałe opuściły ten kraj.

Jak wynika z danych Belgijskiego Urzędu Statystycznego Statbel, w ubiegłym roku do Belgii z innych państw przeprowadziło się ponad 194 tys. ludzi. Przeprowadzek w przeciwnym kierunku (czyli z Belgii za granicę) było jedynie 128 tys. Bilans migracyjny był więc na wielkim plusie i wyniósł 66 tys.

Liczba ta pomniejszona o ujemny przyrost naturalny (-4 tys.) daje nam 62 tys. O tyle właśnie zwiększyła się w ubiegłym roku populacja Belgii. Oznacza to przyrost liczby mieszkańców na poziomie około 0,5%.

W Belgii już od kilku dekad robi się coraz tłoczniej. Warto przypomnieć, że w 1995 r. populacja kraju ze stolicą w Brukseli wynosiła jeszcze tylko 10,1 mln. W 2006 r. było to już ponad 10,5 mln, a w 2012 r. padła granica 11 mln. Od 2021 r. Belgia liczy z kolei już ponad 11,5 mln mieszkańców.

Jeśli chodzi o tempo wzrostu populacji, ubiegły rok nie różnił się specjalnie od poprzednich lat. W ostatnich trzech dekadach populacja Belgii rosła w średnim tempie 0,51% rocznie. W ubiegłym roku było to 0,52%, wynika z danych Statbel.

W minionych trzech latach do wzrostu liczby mieszkańców Belgii znacząco przyczyniła się duża migracja w Ukrainy. Z tego brutalnie zaatakowanego przez Rosję kraju napłynęło w okresie od lutego 2022 r. do Belgii wielu uchodźców. Z kolei w latach 2020-2021 r. przyrost ludności był relatywnie niewielki, bo w związku z pandemią wzrosła liczba zgonów.

Belgia dzieli się na trzy główne regiony: niderlandzkojęzyczną Flandrią na północy kraju, francuskojęzyczną Walonię na południu oraz teoretycznie dwujęzyczny (choć w praktyce z dominującym językiem francuskim) Region Stołeczny Brukseli.

Najwięcej ludzi mieszka we Flandrii i to także tam najszybciej przybywa mieszkańców. W ubiegłym roku populacja tej części kraju zwiększyła się o 43 tys., do w sumie prawie 6,85 mln ludzi. Przyrost liczby mieszkańców był tutaj w 2024 r. na poziomie 0,63%.

W Walonii populacja wzrosła w ubiegłym roku w najmniejszym stopniu, bo jedynie o 0,34%. Liczba mieszkańców tej południowej, francuskojęzycznej części kraju zwiększyła się w ubiegłym roku o niespełna 13 tys. Na początku 2025 r. w Walonii mieszkało 3,7 mln ludzi.

Najmniej ludzi mieszka w Regionie Stołecznym Brukseli. Na początku tego roku w stolicy i okolicach mieszkało około 1,26 mln ludzi. To o ponad 6 tys. więcej niż rok wcześniej, co oznaczało wzrost populacji o około 0,49%.

Warto jednak podkreślić, że Region Stołeczny Brukseli to jedyna część Belgii, w której przyrost naturalny był dodatni. W 2024 r. liczba urodzeń była tutaj o ponad 5 tys. większa niż liczba zgonów.

12.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)