W Polsce w ostatnich sezonach epidemicznych liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę przekracza kilka milionów. W obecnym sezonie grypowym zachorowało już prawie 4,4 mln osób. Szczególnie groźne dla zdrowia są powikłania pogrypowe, a jednym z najpoważniejszych jest zapalenie mięśnia sercowego. U osób leczących się z powodu chorób układu krążenia oraz osób starszych w sezonie grypowym istnieje znacząco większe ryzyko wystąpienia zawału serca. Dlatego też, eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy zadedykowali rok 2018 walce z kardiologicznymi powikłaniami grypy.
Grypa może doprowadzić do ostrych zapaleń wieńcowych, przewlekłej niewydolności serca czy wirusowych zapaleń mięśnia sercowego i osierdzia, a każde z tych powikłań może zakończyć się zgonem pacjenta. Wykazano, że około 1/4 zawałów serca poprzedzona jest ostrą infekcją układu oddechowego, a jest to tylko jedno z możliwych powikłań kardiologicznych grypy.
„Grypa nie jest zwykłym przeziębieniem, z którym bywa często utożsamiana. Jest chorobą dotykającą wielu narządów i tkanek, do narządów szczególnie narażonych należy serce. Około 1/3 pacjentów wymagających przeszczepienia serca to osoby, które miały uszkodzone serce w wyniku działania wirusa grypy” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Badania naukowe wykazują zmniejszenie o około 30% ryzyka wystąpienia poważnych incydentów sercowo-naczyniowych wśród pacjentów z chorobą wieńcową, zaszczepionych przeciw grypie w porównaniu z grupą nieszczepioną. Między innymi dlatego wiele europejskich, jak i amerykańskich towarzystw kardiologicznych jednoznacznie zaleca coroczne szczepienie u wszystkich pacjentów z przewlekłymi chorobami serca i układu krążenia, szczególnie u osób starszych. W obecnym sezonie epidemicznym z powodu powikłań pogrypowych zmarło już 37 osób, w tym aż 24 po 65 roku życia. Hospitalizowanych było już 811 osób z chorobami krążenia.
„Najbardziej niebezpieczny jest okres po infekcji, czyli około tygodnia od początku infekcji. Wtedy częściej występują zawały serca i ostra niewydolność serca. Inne powikłania grypy jak wirusowe zapalenie mięśnia serca rozpoczyna się później tygodnie, a nawet miesiące po przebytej infekcji” – zaznacza prof. nazdw. dr hab. n. med. Andrzej Ciszewski, Instytut Kardiologii w Warszawie.
Najnowsze badania potwierdzają związek pomiędzy ostrym zawałem mięśnia sercowego a grypą. Określono 6-krotny wzrost ryzyka wystąpienia zawału serca u pacjentów z grypą potwierdzoną badaniem laboratoryjnym. Najistotniejszy wzrost ryzyka tego groźnego zdarzenia sercowego obserwowano w ciągu pierwszego tygodnia od zdiagnozowania grypy. Ryzyko rosło najwyraźniej u pacjentów starszych oraz u osób zakażonych wirusem grypy typu B.
„Powikłania kardiologiczne często dotyczą osób młodych, dotychczas zdrowych, które nie szczepiły się. W krótkim czasie po przebyciu grypy, taka osoba może odczuwać bóle w klatce piersiowej, znaczne osłabienie, obrzęki kończyn dolnych. Jeżeli wystąpią takie objawy należy udać się do lekarza. U części chorych dojdzie do regeneracji mięśnia sercowego, nie u wszystkich do całkowitego powrotu do sprawności, a niestety cześć z nich będzie potrzebowała przeszczepu serca” – mówi Marek Posobkiewicz, Główny Inspektor Sanitarny.
Podczas dorocznego spotkania Flu Meeting eksperci dokonali częściowego podsumowania epidemicznego sezonu 2017/18 i po raz kolejny wskazali na potrzebę nieustającej edukacji zarówno lekarzy, jak i pacjentów. Według danych NIZP-PZH do tej pory na grypę i choroby grypopodobne zachorowało aż 4 355 558 osób, co oznacza 15% więcej przypadków niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. O ciężkim przebiegu grypy w tym sezonie świadczy fakt, iż hospitalizacji wymagało 12% więcej osób (15 363 hospitalizacji). Odnotowano również więcej, bo aż 37 przypadków zgonów. Eksperci podkreślają, że szczepieniom, które są najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przed grypą (ich skuteczność wynosi 60-90%), powinny się poddawać głównie osoby z grup ryzyka, tzn. dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży, diabetycy oraz osoby borykające się z chorobami układu sercowo-naczyniowego i oddechowego.
Niezwykle istotne jest nie tylko właściwe diagnozowanie i rozpoznawanie objawów grypy, ale również podejmowanie działań profilaktycznych, które pomogą ustrzec przed wystąpieniem powikłań pogrypowych. Szansę na to dają szczepienia przeciw grypie. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy podkreślają, że o szczepieniach należy zacząć myśleć już we wrześniu, ponieważ okres jesienno-zimowy jest najlepszym momentem do zaszczepienia się przeciw grypie.
Wypowiedź: prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, prof. nazdw. dr hab. n. med. Andrzej Ciszewski, Instytut Kardiologii w Warszawie, Marek Posobkiewicz, Główny Inspektor Sanitarny.
15.04.2018 NOZ/BE
