Święto Trzech Króli-Objawienia Pańskiego jest jednym z najstarszych w Kościele katolickim.
Obchodzimy je 6 stycznia. Tego dnia na naszych drzwiach pojawia się napis K+M+B.
Na Wschodzie to święto celebrowano już w III wieku, wcześniej niż Boże Narodzenie. Na Zachodzie pojawiło się 100 lat później.
Pierwsi chrześcijanie tego dnia świętowali Boże Narodzenie i tradycję tę zachowują dotychczas chrześcijanie obrządku wschodniego, wyznawcy Prawosławia i grekokatolicy.
Dopiero w końcu IV wieku do liturgii Kościoła wprowadzone zostały dwie odrębne uroczystości: Boże Narodzenie – 25 grudnia i święto Trzech Króli-Objawienia Pańskiego – 6 stycznia. Zamyka ono cykl bożonarodzeniowych uroczystości religijnych.
Mędrcy świata, monarchowie…
Święto Trzech Króli zostało ustanowione na pamiątkę hołdu oddanego Jezusowi przez trzech Mędrców ze Wschodu (z Indii, Persji i Arabii) o imionach: Kacper, Melchior i Baltazar. Według Ewangelii św. Mateusza – przypomina portal hit.policja.gov.pl – na wieść o narodzinach Jezusa zjawili się oni w Betlejem, gdzie w ubogiej stajence odnaleźli niemowlę, które było bóstwem w ludzkiej postaci, przyszłym Zbawicielem (oczekiwanym Mesjaszem).
Trzej Królowie padli przed nim na kolana, żeby oddać mu pokłon, i złożyli przywiezione dary: złoto – symbol godności królewskiej, kadzidło – symbol godności kapłańskiej oraz mirrę – symbol wypełnienia proroctw i zapowiedź śmierci Zbawiciela.
Trzej Królowie czczeni są jako patroni podróżujących, pielgrzymów, handlowców, właścicieli gospód oraz kuśnierzy.
12 szczodrych dni i wieczorów
W dawnej Polsce ze świętem tym wiązały się różne zwyczaje domowe. Dzień Trzech Króli, szczodry i święty, był ostatnim spośród 12 szczodrych dni i wieczorów. Był więc dniem poczęstunków, odwiedzin, wręczania sobie drobnych darów. Do domów przychodzili różni kolędnicy, a wśród nich chłopcy przebrani za Trzech Króli, w złotych, tekturowych koronach i – bywało – w szatach liturgicznych, starych i podniszczonych kapach i ornatach, wypożyczonych z zakrystii kościelnej.
Tak jak inni kolędnicy, składali gospodarzom życzenia i wypraszali datki.
Obecnie święto Trzech Króli to przede wszystkim uroczystość kościelna, podczas której święci się kawałki kredy i mirrę (czyli zmieszane z żywicą zioła). Do niedawna, np. na południu Polski, zwłaszcza na wsi, świeciło się w tym dniu przyniesioną z domu, chociażby najskromniejszą biżuterię, aby przynosiła swym właścicielom szczęście i bogactwo.
Dzisiaj przyniesioną do i z kościoła do domu poświęconą kredą pisze się na drzwiach wejściowych poprzedzielane krzyżykami litery K+M+B, czyli pierwsze litery imion Trzech Króli.
Gomułka skasował święto
W Polsce Święto Objawienia Pańskiego jest znane bardziej jako Święto Trzech Króli. Zawsze było obchodzone bardzo uroczyście. Za czasów monarchii – z udziałem króla, po odzyskaniu niepodległości – najwyższych władz państwowych. I tak jest do dziś.
W II Rzeczypospolitej Dzień Trzech Króli obchodzony był jako święto państwowe i kościelne. Był jednocześnie dniem wolnym od pracy. Ten status zachowano także po II wojnie światowej.
Skasował je dopiero I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka ustawą z 10 listopada 1960 r.
Na pół wieku Trzej Królowie zniknęli z państwowego kalendarza świąt i rocznic. Wrócili do niego w 2011 r. Dzięki temu 6 stycznia stał się również dniem wolnym od pracy.
K+M+B czy C+M+B?
Tego dnia na wielu drzwiach domów i mieszkań można zobaczyć napis kredą K+M+B i aktualny rok. Kilka lat temu – przypomina serwis dziennikparafialny.pl – archidiecezja krakowska opracowała instrukcję dla kapłanów i wiernych na temat wizyty duszpasterskiej, czyli kolędy. Jej fragment jest poświęcony napisowi C+M+B. Kuria w Krakowie ubolewa, że zatarło się prawdziwe znaczenie tej inskrypcji.
„Niestety zanika już zwyczaj umieszczania na drzwiach domu symboli: C+M+B. Co oznaczają litery: C+M+B? Św. Augustyn odczytuje w tych znakach chrześcijańską myśl: Christus Multorum Benefactor, czyli Chrystus dla wielu jest dobroczyńcą. Starochrześcijańskie tłumaczenie, zbliżone do myśli św. Augustyna, jest złączone z treścią modlitw kolędowych: Christus Mansionem Benedicat – Niech Chrystus błogosławi temu mieszkaniu”.
Z kolei ks prof. Jacek Nowak z UKSW na portalu Deon.pl wyjaśnia, że Epifania związana była z trzema wydarzeniami: chrztem – po łacinie Baptesimus, weselem w Kanie Galilejskiej – Matrimonium i z pokłonem mędrców – co oddano wyrazem Cogito, czyli poznaję. Około IX wieku wzięto te powtarzające się inicjały i utworzono od nich imiona trzech królów: Casper (Kacper), Melchior i Baltazar. Z czasem łacińskie „C” ludzie zaczęli zastępować polskim „K”.
A zatem K+M+B czy C+M+B? – pyta dziennikparafilany.pl. I odpowiada: Pozwólmy wiernym umieścić na drzwiach taką formułę, jaka jest im bliższa. Tym bardziej że obie mają swoje uzasadnienie.
Orszak Trzech Króli
6 stycznia w wielu polskich miejscowościach odbędą się tradycyjne Orszaki Trzech Króli. Ten zwyczaj został zapoczątkowany w 2009 w Warszawie. Od tamtego czasu bardzo się rozrósł.
W 2022 roku takie orszaki zorganizowało już 668 polskich miast. W tym roku pojawią się w 800 miejscowościach w Polsce i na świecie.
Scenariusz Orszaku Trzech Króli opowiada co roku tę samą historię Bożego Narodzenia, ale za każdym razem pod innym kątem. Hasłem Orszaku Trzech Króli 2023 będą słowa: „Niechaj prowadzi nas gwiazda!”.
„Scenariusz wydarzenia będzie nas kierował ku rozważaniom na temat znaku, którym jest gwiazda zauważona przez Mędrców ze Wschodu” – wyjaśnia Fundacja Orszak Trzech Króli, organizator akcji.
06.01.2023 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. iStock
(ss)
