Flamandzkie uniwersytety aktualizują swoje wytyczne etyczne, aby zwiększyć swój udział w badaniach wojskowych oraz projektach dotyczących technologii podwójnego zastosowania – informuje środowe wydanie dziennika De Morgen.

Uniwersytet w Leuven (KU Leuven) oraz Wolny Uniwersytet Brukselski (VUB) przyjęły już nowe regulacje, otwierając się na współpracę przy projektach o charakterze militarnym. Wkrótce do tego grona może dołączyć także Uniwersytet w Antwerpii. Z kolei Uniwersytet w Gandawie (UGent) i Uniwersytet w Hasselt nie planują obecnie rewizji swoich zasad etycznych.

Choć badania wojskowe nigdy nie były formalnie zakazane, dotąd flamandzkie uczelnie podchodziły do nich z dużą ostrożnością. Teraz jednak sytuacja się zmienia – wpływ mają rosnące wydatki na obronność w Europie oraz coraz większe zainteresowanie naukowców udziałem w projektach wojskowych.

Rektor VUB, Jan Danckaert, powiedział w rozmowie z De Morgen: „Nie jesteśmy naiwni wobec globalnych wydarzeń. Jeśli badania mogą wspierać praworządność i demokrację, jesteśmy gotowi do działania. Natomiast projekty o charakterze czysto militarnym nie staną się nagle naszą normą”.

Zmiana podejścia wynika także z rosnącego znaczenia finansowania badań przez Unię Europejską. Budżet kolejnej edycji programu Horyzont Europa, zaplanowanej na lata po 2028 roku, ma wzrosnąć niemal dwukrotnie – do 175 mld euro. Po raz pierwszy od czterech dekad możliwe będzie również ubieganie się o środki na projekty związane z obronnością.

Nowe wytyczne etyczne różnią się nieznacznie między uczelniami, jednak co do kluczowych zasad pozostają spójne. Preferencje mają projekty finansowane przez rządy krajowe. Z kolei inicjatywy z udziałem uczelni z takich krajów jak Rosja czy Iran są z góry wykluczane. Surowsze kryteria obowiązują również w przypadku badań znajdujących się na zaawansowanym etapie rozwoju.

Wśród kadry akademickiej wciąż jednak pojawiają się obawy natury praktycznej – zwłaszcza w kontekście przejrzystości i otwartości badań, które są fundamentem pracy naukowej. Te wartości mogą być trudne do pogodzenia z tajnością i wymogami bezpieczeństwa, jakie towarzyszą projektom wojskowym.

2.08.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)

Według raportu gazety Het Belang van Limburg opublikowanego w środę, 30 lipca, w co czwartym sklepie skontrolowanym pod kątem przestrzegania zakazu ekspozycji wyrobów tytoniowych stwierdzono naruszenie przepisów.

Od 1 kwietnia obowiązuje nowe prawo tytoniowe dla sklepów. Sklepy spożywcze o powierzchni powyżej 400m² nie mogą już sprzedawać wyrobów tytoniowych, w tym papierosów, cygar i e-papierosów. Mniejsze sklepy nadal mogą sprzedawać tytoń, ale muszą go trzymać poza zasięgiem wzroku klientów.

Spośród 623 sklepów skontrolowanych przez Służbę Kontroli Produktów Konsumenckich Federalnej Służby Zdrowia Publicznego pod kątem przestrzegania zakazu ekspozycji, 161 nie spełniało wymogów. Spośród sklepów specjalistycznych, takich jak sklepy z e-papierosami i cygarami, 39% nie spełniało wymogów.

Właściciele sklepów, którzy nie przestrzegają przepisów dotyczących tytoniu, ryzykują karę pozbawienia wolności od miesiąca do roku oraz grzywny w wysokości od 2 tys. do 800 tys. euro. „Właściciele sklepów, którzy nie zastosowali się do przepisów, nie zostali jeszcze ukarani grzywną” – powiedziała Annelies Wynant, rzeczniczka Federalnej Służby Zdrowia Publicznego.

„Ale to się zmieni. Skontrolowane sklepy, które nie podjęły żadnych działań w celu przestrzegania zakazu ekspozycji, otrzymają teraz natychmiastowe ostrzeżenie i zostaną ukarane grzywną. Duże sklepy spożywcze o powierzchni powyżej 400 m², które nadal sprzedają tytoń, również otrzymają natychmiastowe ostrzeżenie”.

4.08.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)

Według oficjalnych statystyk opublikowanych w środę, 30 lipca, przez Statbel, inflacja w Belgii spadła z 2,15% w czerwcu, do 1,92% w lipcu, po raz pierwszy od stycznia 2024 roku osiągając poziom poniżej 2%.

Inflacja bazowa, która nie uwzględnia cen produktów energetycznych i żywności nieprzetworzonej, wyniosła w lipcu 2,36%, co stanowi spadek w porównaniu z 2,63% w czerwcu. Wskaźnik cen konsumpcyjnych wzrósł w tym miesiącu o 0,66 punktu, co stanowi wzrost o 0,49%.

Największe wzrosty cen w lipcu odnotowano w przypadku biletów lotniczych, pokoi hotelowych, paliwa, mięsa, wakacji krajowych oraz posiłków w restauracjach i kawiarniach. Z kolei podróże zagraniczne i wyjazdy do miast przyczyniły się do spadku indeksu.

2.08.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)

Z nowego raportu Flamandzkiego Urzędu Statystycznego wynika, że 6 na 10 mieszkańców Flandrii nie uprawia wystarczającej ilości sportu, a połowa z nich ma nadwagę.

W latach 2023–2024 59,9% mieszkańców Flandrii w wieku 15 lat i starszych poświęcało na aktywność fizyczną mniej niż 150 minut tygodniowo. Wartość ta nie zmieniła się od 2018 roku. Kobiety są mniej aktywne niż mężczyźni – 67% kobiet ćwiczy niewystarczająco w porównaniu do 52% mężczyzn, a 73% osób z niższym wykształceniem prowadzi najmniej aktywny tryb życia.

Odsetek mieszkańcow regionu z nadwagą również osiągnął szczyt. W latach 2023-2024 49,4% populacji w wieku 18 lat i starszych miało BMI wynoszące 25 lub więcej, co stanowi najwyższy odsetek od rozpoczęcia pomiarów w 2001 roku, kiedy to wynosił on 43%. Więcej mężczyzn (53%) ma nadwagę niż kobiet (46%), a między osobami z wykształceniem niższym (57%) a wyższym (43%) występuje znacząca różnica.

W latach 2023-2024 łącznie 81% mieszkańców Flandrii przyznało się do spożycia alkoholu przynajmniej raz w ciągu ostatniego roku. Spośród nich 15% uważa się za osoby pijące nadmiernie, spożywające co najmniej dziesięć drinków tygodniowo – to niewielki wzrost w porównaniu z 13,9% w 2018 roku. Co ciekawe, 23% mężczyzn zalicza się do tej kategorii w porównaniu z zaledwie 7% kobiet, a 17% osób z wyższym wykształceniem pije nadmiernie w porównaniu z 11% osób z niższym wykształceniem.

Są jednak dobre wieści dotyczące nałogu palenia. Odsetek palaczy we Flandrii stale spada – 15,9% populacji uznaje się za palaczy, a 11,3% pali codziennie. Ta tendencja spadkowa utrzymuje się od 2001 roku. Mężczyźni (19%) są znacznie bardziej skłonni do palenia niż kobiety (13%), a palenie jest bardziej powszechne wśród osób z niższym wykształceniem (21%) w porównaniu z osobami z wykształceniem wyższym (12%).

4.08.2025 Niedziela.BE / fot. Shutterstock, Inc.

(kk)