Kiedy Polacy przyjeżdżają do Belgii, często pierwsze skojarzenie to Bruksela: stolica Unii Europejskiej, urzędnicze wieżowce, mieszanka narodowości.
Ale prawdziwa Belgia nie kończy się na Rondzie Schumana. To kraj niezwykle zróżnicowany, w którym język i region determinują codzienne życie. Aby zrozumieć Belgię, trzeba zobaczyć ją w trzech odsłonach - flamandzkiej, walońskiej i niemieckojęzycznej.
Federalna mozaika
Belgia liczy zaledwie 11,5 miliona mieszkańców, ale jej struktura polityczna jest jedną z najbardziej skomplikowanych w Europie. Państwo składa się z trzech wspólnot językowych (flamandzkiej, francuskiej i niemieckojęzycznej) oraz trzech regionów (Flandrii, Walonii i Regionu Stołecznego Brukseli). Te podziały często się nakładają, co bywa mylące nawet dla samych Belgów.
Dla Polaków, przyzwyczajonych do jednolitego państwa z jednym językiem urzędowym, belgijska mozaika może być zaskoczeniem. Tutaj dokumenty, szkolnictwo, telewizja, a nawet przepisy drogowe mogą różnić się w zależności od tego, w której części kraju mieszkamy.
Flandria - pragmatyzm i przedsiębiorczość
Na północy leży Flandria - bogata, nowoczesna, zorientowana na biznes i eksport. Językiem urzędowym jest niderlandzki, który wielu Polaków nazywa po prostu „holenderskim”. Flamandowie są znani z pracowitości, punktualności i przywiązania do lokalnych tradycji.
Często w rozmowach można usłyszeć, że na północy Belgii mówi się po flamandzku. W rzeczywistości nie jest to osobny język, lecz odmiana języka niderlandzkiego (tego samego, którym posługują się mieszkańcy Holandii). Różnice polegają głównie na akcencie, słownictwie i pewnych zwrotach potocznych. Dlatego w urzędach i w szkołach w Belgii językiem oficjalnym jest niderlandzki, choć potocznie mieszkańców Flandrii nazywa się Flamandami.
To właśnie w tym rejonie bije gospodarcze serce kraju: port w Antwerpii, przemysł chemiczny, nowoczesne technologie. Jednocześnie Flandria pielęgnuje swoje dziedzictwo - od malarzy flamandzkich po słynne wyścigi kolarskie.
Walonia - południowe oblicze Belgii
Południe kraju to Walonia, gdzie mówi się po francusku. Choć region kojarzony jest z upadkiem przemysłu ciężkiego, wciąż pozostaje ważnym ośrodkiem kultury i nauki. Liège tętni życiem studenckim i nocnym, Namur pełni rolę stolicy regionu, a Mons przyciąga turystów wpisem na listę UNESCO.
Walończycy mają opinię bardziej spontanicznych i towarzyskich niż ich północni sąsiedzi. Polakom łatwiej tu porozumieć się po francusku niż po niderlandzku, dlatego wielu naszych rodaków wybiera właśnie Walonię na miejsce życia.
Niemieckojęzyczna enklawa
Najmniejszą, a zarazem najmniej znaną częścią Belgii jest wspólnota niemieckojęzyczna. Około 80 tysięcy mieszkańców w okolicach Eupen i Malmedy posługuje się na co dzień niemieckim. Choć to tylko niewielki fragment mapy, społeczność ta posiada własny parlament i rząd.
To ciekawy przykład, jak w Belgii dba się o tożsamość nawet najmniejszych grup. Dla Polaków, którzy często walczą o zachowanie języka i tradycji na emigracji, może to być inspirujące.
Bruksela - serce, które bije inaczej
Bruksela to osobny świat: miasto oficjalnie dwujęzyczne (francuski i niderlandzki), a w praktyce wielojęzyczne, kosmopolityczne i międzynarodowe. Obok flamandzkich i walońskich instytucji funkcjonują tu urzędy Unii Europejskiej i NATO, a na ulicach można usłyszeć dziesiątki języków - od polskiego po arabski.
Dla wielu Polaków Bruksela jest bramą do Belgii, ale też miejscem, gdzie najłatwiej odnaleźć się bez znajomości lokalnych języków.
Codzienność w kraju kontrastów
W praktyce życie w Belgii oznacza ciągłe balansowanie między językami i kulturami. Szkoły, urzędy, a nawet szpitale działają w logice wspólnot językowych. Przeprowadzka z jednej części kraju do drugiej często wiąże się z koniecznością nauki nowego języka.
Jednocześnie ta różnorodność jest bogactwem: pozwala Polakom lepiej zrozumieć, jak tożsamość narodowa może mieć wiele odcieni. Belgia nie jest jednolita, ale właśnie dlatego fascynuje.
17.10.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.
(eo)
