Zatrzymane pociągi, niedziałające bankomaty i sieci komórkowe, stan wyjątkowy. Tak wygląda blackout w Hiszpanii i Portugalii. Jak się przygotować na brak prądu?

– Najgorszy jest brak pieniędzy. Niczego nie możemy kupić, nic do jedzenia i picia. Mamy tylko resztki gotówki, a nie możemy wypłacić pieniędzy z bankomatów. Płatności zdalne też nie wchodzą w grę – mówi pani Katarzyna, która właśnie teraz jest w Hiszpanii. I jak wszyscy obywatele tego kraju, zmaga się w wielką awarią energetyczną, jaka dotknęła także Portugalię.

– Sytuacja jest bardzo poważna. Ludzie zupełnie nie są są do niej przygotowani – dodaje panie Katarzyna.

Blackout w Polsce

Polskie Sieci Elektroenergetyczne zapewniają, że sytuacja w naszym kraju jest stabilna. I zapewnia, że nam taki obrót zdarzeń nie grozi.

– Wydarzenia takie jak blackout mają jednak to do siebie, że pewne ryzyko ich występowania jest nieuniknione. Na taką okoliczność, podobnie jak każdy operator, dysponujemy jednak planem przywrócenia systemu do pracy poprzez tzw. blackstart – zdolność niektórych jednostek do samodzielnego uruchomienia i zapewnienia zasilania pozostałym elementom systemu  – tłumaczy rzecznik prasowy PSE Maciej Wapiński.

Ostatni poważny blackout w Polsce miał miejsce w 2008 roku w Szczecinie. To był koszmar, który znacznie utrudnił życie ludziom. Do tego stopnia, że nie było jak kupić chleba, bo jeżeli ktoś miał pieniądze, to nie działały kasy fiskalne, a nie może czegoś sprzedać bez wydania paragonu.

Jak się przygotować na blackout?

Ludzie nie są przygotowani na takie sytuacje, a hiszpańskie wydarzenia pokazują, że mogę się zdarzyć w każdym momencie. Jak się na to przygotować?

Redaktor naczelny portalu Energetyka24.com Jakub Wiech na swoim profilu w serwisie X wylicza, co trzeba mieć pod ręką w gotowości:

latarki – do ręki i czołówkę,
różnego rodzaju baterie,
powerbanki i kable,
leki przeciwbólowe,
wyposażoną apteczkę,
gotówkę na przynajmniej trzy dni,
scyzoryk lub multitool,
przenośne radio na baterie.

W 2023 roku  Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wydało instrukcję na takie sytuacje. Znajduje się: TUTAJ

29.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)

Potrącenia, przewrócenia – jednym słowem wypadki. Takich na e-hulajnogach jest coraz więcej. I co grosza – także najtragiczniejsze.

– Z dotychczasowych ustaleń policji wynika, że 12-letni chłopiec stracił panowanie nad hulajnogą elektryczną i się przewrócił. Jechał bez kasku. Doznał poważnych urazów głowy – mówi „Gazecie Pomorskiej” mł. asp. Paweł Dominiak, opisując okoliczności niedawnego wypadku.

Chłopiec w bardzo złym stanie został zabrany do szpitala śmigłowcem.

Podobnych informacji jest więcej – co kilka dni.

Kask i ochraniacze na ręce oraz nogi powinny być wyposażeniem każdego poruszającego się na rowerze, hulajnodze i jej elektrycznej wersji. Jeśli jednak spojrzeć na ulice polskich miast, widać, że niewiele osób stosuje się do tych zasad.

Dziewczyna zmarła w nocy z 21 na 22 kwietnia

Ponieważ e-hulajnóg jest coraz więcej, to więcej jest też wypadków. W 2022 roku policja odnotowała 272 takie zdarzenia. W 2023 – jak wylicza serwis smartride.pl – 264. Co roku są także ofiary śmiertelne. W przytoczonych latach po trzy.

Jak groźna może być taka przejażdżka, pokazuje zdarzenie z Wielkiego Czwartku. Dwójka nastolatków, dziewczyna w wieku 17 lat i 15-letni chłopak, jechali hulajnogą elektryczną drogą w powiecie wąbrzeskim. Policja wstępnie oceniała, że to dziewczyna prowadziła pojazd, ale co wydarzyło się później, nie jest w pełni znane. Wiadomo jednak, że doszło do wypadku.

Nastolatkowie, z urazami głowy, zostali zabrani do szpitala w Grudziądzu.

„Stan dziewczyny był ciężki. Lekarze zdecydowali o przetransportowaniu jej śmigłowcem Lotniczego Pogotowia Ratunkowego do szpitala w Bydgoszczy” – relacjonowała TVP Bydgoszcz.

Życia poszkodowanej nie udało się uratować. Dziewczyna zmarła w nocy z 21 na 22 kwietnia.

Groźne potrącenia. Pomógł miejski monitoring

Na trzy miesiące został aresztowany 36-latek z Lublina, którego po kilku dniach poszukiwań zatrzymała policja. 18 kwietnia mężczyzna jechał hulajnogą elektryczną i potrącił idącą pieszo 13-latkę. Dziewczyna trafiła do szpitala.

„Jednocześnie policjanci sprawdzali nagrania z miejskiego monitoringu. Jak się okazało –kamery zarejestrowały opisywanego mężczyznę poruszającego się na hulajnodze. Po publikacji wizerunku sprawcy sprawdzaliśmy sygnały i informacje otrzymywane od mieszkańców” – informuje policja.

Teraz mężczyźnie grozi do 4,5 roku więzienia.

„Zabezpieczona została również hulajnoga, którą najprawdopodobniej poruszał się 36-latek w chwili wypadku. Urządzenie zostanie poddane opinii biegłego w celu weryfikacji, czy doszło do ingerencji w ogranicznik prędkości” – dodają policjanci.

29.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)

Amatorzy leśnych spacerów i grzybobrania odliczają dni do majówki. Bo ciepła wiosna daje nadzieję, że las ich miło zaskoczy. Te oczekiwania studzi susza.

Jak alarmują leśnicy, wilgotność ściółki w wielu regionach kraju jest bardzo niska, często poniżej 10 proc. A to – o czym grzybiarze doskonale wiedzą –  ogranicza rozwój grzybni.

Najlepiej szukać grzybów w tych miejscach

Najzagorzalszych grzybiarze z pewnością to nie odstraszy i w majówkę tradycyjnie wybiorą się na poszukiwanie grzybów. Z medialnych doniesień wynika, że teraz można trafić na borowiki, podgrzybki, maślaki, koźlaki.

Wiosennych grzybów najlepiej szukać:

w lasach liściastych i mieszanych,
na obrzeżach lasów i w wilgotniejszych miejscach,
na polanach i łąkach,
w sąsiedztwie cieków wodnych, gdzie gleba ma więcej wilgoci.

Nie masz 100 proc. pewności, że to grzyb jadalny, zostaw go

Wybierając się na grzyby do lasu powinniśmy pamiętać – przypomina na stronie rządowej sanepid – złotą zasadę zbierania grzybów, którą powtarzają doświadczeni grzybiarze. Jeśli widzisz grzyba, co do którego nie masz 100 proc. pewności, że jest to grzyb jadalny, po prostu zostaw go, nie zbieraj, nie ryzykuj.

Zwłaszcza że w Polsce możemy spotkać około 1400 gatunków grzybów jadalnych i 200-250 gatunków trujących. Przeciętny polski amator grzybobrania jest w stanie rozpoznać mniej więcej 15 gatunków rodzimych grzybów.

Lekarze przestrzegają, że kęs muchomora może zabić dorosłego człowieka. Zawarte w nim toksyny bardzo szybko niszczą wątrobę. Niestety, wszelkie proste sposoby na odróżnienie trujących grzybów od jadalnych są zawodne. Te pierwsze nie muszą być niesmaczne, śmierdzące czy piekące.

Za to zapłacimy mandat w lesie

Wybierając się na grzyby do lasu powinniśmy pamiętać również o tym, jak się w nim zachowywać, żeby nie zapłacić mandatu. Czego zatem nie wolno nam robić w lesie?

Rozpalać ogniska w niedozwolonym miejscu, śmiecić, wjeżdżać samochodem, hałasować, niszczyć roślinność, płoszyć zwierzęta. Bo:

• za rozpalanie ogniska w lesie poza wyznaczonymi miejscami możemy zapłacić od 50 do 500 zł; jeśli przy tym niszczymy zasiewy, sadzonki lub trawę, mandat może być jeszcze wyższy,
• za zaśmiecanie lasu możemy zapłacić 500 zł, a w przypadku nielegalnego wjazdu i parkowania plus zaśmiecenia lasu nawet 1000 zł,
• za nielegalny wjazd pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem poza drogami publicznymi i wyznaczonymi drogami leśnymi grozi nam mandat od 20 do 500 zł; jeśli nie przyjmiemy mandatu, sprawa może trafić przed sąd, który powiększy grzywnę do 5000 zł,
• za hałasowanie, niszczenie roślinności i płoszenie zwierząt możemy zapłacić grzywnę, a w niektórych przypadkach trafić do aresztu; podobnie jak za uszkodzenie drzew i krzewów.

29.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // Canva

(sk)

Na jakie ulgi i zniżki mogą dziś w Polsce liczyć seniorzy? Jest ich niemało i pozwalają trochę zaoszczędzić. Na przykład na lekach, biletach, przejazdach.

Transport, kultura, opieka zdrowotna, edukacja, podatki. M.in. to składa się na ofertę, z jakiej mogą korzystać na co dzień osoby 60 plus. Korzystanie z niej – jak policzył serwis forsal.pl – może dać seniorom oszczędności sięgające nawet kilkuset złotych miesięcznie.

Pracujesz, korzystasz ze zwolnienia z podatku

Zacznijmy od tego, że zgodnie z Kodeksem pracy kobiet po 56, a mężczyzn po 61 roku życia nie wolno zwolnić z pracy. Są oni objęci 4-letnią ochroną przed wypowiedzeniem umowy.

A jeśli po osiągnięciu wieku emerytalnego (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat) nie przechodzą na emeryturę i nie pobierają świadczenia, to są zwolnieni z podatku dochodowego do wysokości 85 528 zł rocznie. Ta ulga przestaje obowiązywać w momencie, kiedy zaczynają  pobierać emerytury lub renty.

W autobusach, pociągach i u lekarza

W wielu miastach dla osób powyżej 70 roku życia bezpłatna jest komunikacja miejska. Wystarczy dowód osobisty.

W pociągach z kolei osobom powyżej 60 lat przysługuje Bilet Seniora, który daje im zniżkę od 30 do 37 proc. I w tym przypadku wystarczy mieć przy sobie dokument tożsamości ze zdjęciem.

Ważnym punktem na tej liście ulg jest prawo osób po 65 roku życia do bezpłatnych leków. Ich lista jest regularnie aktualizowana przez ministra zdrowia. To, jakie leki są obecnie za darmo, można sprawdzić na stronie ministerstwa.

Nie musisz płacić za radio i telewizję

Opłaty za abonament radiowo-telewizyjny. Osoby, które ukończyły 75 lat, są zwalniane z tego obowiązku automatycznie.

Z tej ulgi mogą też skorzystać seniorzy po 60 roku życia. Pod warunkiem, że są emerytami, a ich świadczenie nie przekracza 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Żeby skorzystać z tej ulgi, trzeba:

odwiedzić pocztę,
okazać dowód osobisty,
przedstawić dokument potwierdzający wysokość emerytury,
wypełnić formularz zgłoszeniowy.

Zwolnienie obowiązuje od miesiąca złożenia wniosku.

Do kina i na basen

Seniorzy mogą też posługiwać się legitymacją emeryta-rencisty ZUS. Ten dokument nazywany jest też Kartą Seniora. A ta daje dostęp do zniżek na:

bilety do kina, teatru,
usługi rekreacyjne, np. na basen,
niektóre media i opłaty lokalne.

Dokument można uzyskać w ZUS lub pobrać przez aplikację mObywatel.

Dodajmy jeszcze, że seniorzy mogą też korzystać z wielu lokalnych ulg i przywilejów. Dlatego warto śledzić informacje na temat tego, co im aktualnie przysługuje.

29.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)